اهمیت پلان تجهیز کارگاه:
طراحی پلان تجهیز کارگاه یکی از بخش های اصلی پروژه های ساختمانی است که در مواردی می تواند هزینه های زیادی به پروژه تحمیل نماید. اثرگذاری پلان تجهیز کارگاه هم در میزان راندمان فعالیت ها و هم ایمنی پرسنل کارگاه غیر قابل چشم پوشی است.
فرایند طراحی پلان تجهیز کارگاه معمولاً با تعیین تاسیسات و تجهیزات مورد نیاز پروژه آغاز می گردد. از جمله این تاسیسات می توان به ساختمان ها و کانکس های اداری، کارگری و انبار، درهای اصلی و فرعی، دپو مصالح، کارخانه تولید بتن (بچینگ)، شاپ میلگرد، تعمیرگاه ماشین آلات، ژنراتور، مخزن سوخت، مخزن آب و … اشاره نمود. سپس شکل هندسی و ابعاد فضای مورد نیاز برای قرارگیری این تاسیسات مشخص می گردد. پس از آن، فضای موجود با توجه به محدودیت های سایت، به هر یک از این تاسیسات اختصاص می یابد.
طراحی پلان تجهیز کارگاه در واقع یک مسئله بهینه سازی است که پاسخ آن یک نقشه بهینه از چینش تمامی المان های کارگاهی در سایت یک پروژه ساختمانی می باشد. هدف از حل این مسئله بهینه سازی، کاهش هزینه نصب و جابجایی تاسیسات، کاهش هزینه جابجایی مصالح در کارگاه، تسریع در جابجایی کارگران میان جبهه های کاری و افزایش سطح ایمنی سایت می باشد. این مسئله با روش های فراابتکاری متعددی همانند الگوریتم ژنتیک، سیستم های فازی و شبکه های عصبی مورد تحلیل قرار گرفته است.
نکات مهم در نقشه تجهیز کارگاه:
در تصمیم گیری برای جانمایی تاسیسات مختلف در طراحی پلان تجهیز کارگاه باید به موارد زیر توجه شود:
- میان هر جفت از تاسیسات چه میزان تردد روزانه صورت می پذیرد؟ تاسیساتی که تردد زیادی دارند بهتر است نزدیک به هم قرار گیرند.
- فاصله مناسب برای هر جفت از تاسیسات چقدر می باشد؟ این فاصله می تواند براساس میزان ارتباط و یا میزان خطری که از مجاورت این تاسیسات ایجاد می شود، تعیین گردد.
- هزینه جابجایی هر یک از انواع ابزار، مصالح و تجهیزات در سایت کارگاه چقدر است؟ مواردی که برای جابجایی هزینه زیادی دارند باید در مکان هایی با دسترسی مناسب دپو شوند.
- هزینه جابجایی تاسیسات نصب شده (مانند تاورکرین) چه میزان خواهد بود؟ تا حد امکان باید جابجایی و نصب مجدد تاسیسات و تغییر محل دپو مصالح در کارگاه به حداقل برسد.
علاوه بر موارد ذکر شده، ممکن است محدودیت های دیگری نیز در طراحی پلان تجهیز کارگاه اثرگذار باشد. یکی از مهمترین محدودیت ها، رعایت آیین نامه ها و اصول ایمنی است. برای مثال، ممکن است مدیر پروژه ترجیح بدهد کانکس های مهندسی، اداری و اسکان کارگری در نزدیکی در خروجی کارگاه قرار بگیرند تا هم از تردد بیهوده در سایت جلوگیری شود و هم در صورت بروز حادثه، امکان تخلیه سریع کارگاه وجود داشته باشد. برخی المان های تجهیز کارگاه همانند درهای اصلی نیز به مشخصات محیط اطراف پروژه، از جمله راه های دسترسی وابسته هستند. در نتیجه جانمایی کانکس های نگهبانی هم دچار محدودیت می گردد. برخی از تاسیسات نیز با توجه به نوع کارشان باید در دسته هایی مجاور هم قرار گیرند. از جمله این تاسیسات می توان به دسته بچینگ، سیلوی سیمان، مخزن آب، دپو مصالح سنگی و شاپ آرماتور و یا دسته مخزن سوخت، دیزل ژنراتور و مخزن آب آتش نشانی اشاره نمود.