اهمیت تجهیز کارگاه:

مطالبی که به آن خواهیم پرداخت پنهان سازی سر فصل ها

برای اجرای پروژه های ساختمانی به تاسیسات، تجهیزات و ماشین آلات متعددی نیاز است. ازجمله این اقلام می توان به کانکس دفاتر کارگاهی، انبار، دپو مصالح، شاپ آرماتور و سازه های فلزی، بچینگ پلانت، تاورکرین، راه های دسترسی، سرویس های بهداشتی، غذاخوری، خوابگاه های مهندسی و کارگری و … اشاره نمود. تعیین جانمایی مناسب برای تاسیسات کارگاهی در پلان تجهیز کارگاه بطوری که بتواند از هر نظر جوابگوی نیازهای پروژه باشد، بسیار مشکل و پیچیده خواهد بود. اقدامات تجهیز کارگاه در پروژه برای مدیران پروژه و سرپرستان کارگاه به قدری چالش آفرین است که معمولاً در حین اجرای پروژه ناچار به تغییر آن هستند. این تغییرات عمدتاً به سبب اصلاح مسیر حمل و دپو مصالح، باز شدن جبهه های کاری و یا مسائل ایمنی صورت می پذیرد. هر بار انجام این تغییرات سبب تحمیل هزینه مازاد بر برآورد هزینه تجهیز کارگاه می شود.

برای آشنایی بیشتر با هزینه های تجهیز کارگاه در پروژه های ساختمانی (اعم از عمرانی و غیر عمرانی) پیشنهاد می شود مقاله “برآورد هزینه های تجهیز کارگاه” را مطالعه فرمایید.

امروزه فضای موجود در سایت ساختمانی بعنوان یکی از منابع اصلی پروژه درنظر گرفته می شود. این منبع در بعضی پروژه های شهری به قدری محدود است که از محدودیت زمان و یا هزینه نیز اهمیت بیشتری می یابد. بطور متوسط می توان گفت با هزینه کردن هر یک میلیون تومان برای بهینه سازی نقشه تجهیز کارگاه می توان ۴ تا ۸ میلیون تومان از پرت زمان توسط ماشین آلات و کارگران ساختمانی را کاهش داد. با نگاهی به لایحه تاخیرات پروژه های عمرانی همیشه می توان قسمتی را دید که به معارضین داخل سایت پروژه اختصاص دارد که در زمان انعقاد قرارداد در سایت پلان مشخص نشده بوده اند. بخصوص در پروژه های شهری که سازه اصلی ساختمان بخش زیادی از سایت را اشغال می کند توجه به این موضوعات در انجام اقدامات تجهیز کارگاه در پروژه از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

استراتژی تجهیز کارگاه:

یک استراتژی کلی طراحی نقشه تجهیز کارگاه آن است که بصورت پیش فرض، تمام تاسیسات باید تاحد امکان نزدیک به هم و با دسترسی مناسب به سازه ساختمان اصلی قرار گیرند. هدف از این استراتژی، کاهش مسافت طی شده میان تاسیسات مختلف و جبهه های کاری می باشد. اما باید توجه شود که قرارگیری برخی تاسیسات کارگاهی در مجاورت هم می تواند بسیار خطرناک باشد و درخصوص این تاسیسات لازم است حداقل فواصل ایمن مورد توجه قرار گیرد. طراحی پلان تجهیز کارگاه برای بهینه سازی هزینه های تجهیز، فواصل حمل مصالح و ایمنی کارگاه باید اولین قدم در میان اقدامات تجهیز کارگاه در پروژه های ساختمانی باشد.

برای طراحی پلان تجهیز کارگاه از الگوریتم هایی استفاده می شود که روند پیشرفت پروژه و نحوه عملکرد ماشین آلات و کارگران ساختمانی را شبیه سازی می کنند. این الگوریتم ها براساس شش شاخص اصلی طراحی می شوند. این شاخص ها شامل جریان تدارکات پروژه، روند ارتباطات در پروژه، نحوه رفتار کارگران، برنامه کار ماشین آلات کارگاهی، ملزومات ایمنی سایت و اولویت های اجرایی کارفرما/پیمانکار می باشند.

ارزیابی میزان کارایی نقشه جانمایی طراحی شده برای تجهیز کارگاه براساس تخمین هزینه ناشی از حمل، مونتاژ و دمونتاژ تاسیسات کارگاهی و میزان جابجایی ماشین آلات و تردد کارگران میان این تاسیسات و جبهه های کاری صورت می پذیرد. لذا نمی توان گفت یک پلان تجهیز کارگاه خاص بعنوان بهترین طرح برای شروع اقدامات تجهیز کارگاه در پروژه وجود داشته و از بقیه طرح های تجهیز بهتر است. در واقع ممکن است ده ها پلان تجهیز کارگاه بهینه برای یک پروژه ساختمانی وجود داشته باشد.

فرایند طراحی تجهیز کارگاه:

در ابتدای اقدامات تجهیز کارگاه در پروژه باید توجه شود که چه افرادی در این خصوص تصمیم گیران اصلی هستند. بسیاری از مهندسان فکر می کنند که مدیر پروژه یا سرپرست کارگاه است که تصمیمات کلیدی این حوزه را می گیرد. اما این طرز فکر چندان واقعی نیست. در واقع اپراتور دستگاه ها و کارگران هستند که تصمیم می گیرند در کارگاه چگونه جابجا شوند و نحوه عملکرد این افراد است که تعیین کننده کیفیت نقشه تجهیز کارگاه خواهد بود. بنابراین مهندس طراح باید از میزان کافی تجربه کارگاهی برخوردار باشد که بداند طراحی هر بخش از سایت پلان چه اثری بر تعاملات میان ارکان پروژه و در نتیجه روند پیشرفت پروژه خواهد داشت.

به این صورت، در طراحی نقشه تجهیز کارگاه می توان تعادل لازم میان ایمنی سایت، راندمان کار کارگران و هزینه های اجرا را برقرار نمود. بررسی ها نشان می دهد طراحی یک تجهیز کارگاه مناسب می تواند تا ۵۰ درصد از هزینه عملیاتی کارگران و ماشین آلات ساختمانی را در حین جابجایی در پروژه کاهش دهد. چرا که ۲۰ تا ۵۰ درصد از هزینه های مستقیم اجرا در پروژه های ساختمانی به حمل و جابجایی درون کارگاه اختصاص می یابد. همچنین بررسی ها نشان می دهد که طراحی تجهیز کارگاه توسط یک مهندس بی تجربه، هزینه های تجهیز را تا یک سوم افزایش می دهد. این موضوع با توجه به فشاری که در سال های اخیر برای رقابت در مناقصات بر شرکت های ساختمانی وارد شده تا پایین ترین پیشنهاد قیمت ممکن را ارائه کنند، اهمیت ویژه ای یافته است.

در تدوین اقدامات تجهیز کارگاه در پروژه می بایست تمامی ملزومات تجهیز سایت ساختمانی براساس اولویت های سازمان مشخص گردد. این ملزومات شامل ملزومات ایمنی کارگاه، ملزومات کنترل پروژه و هزینه های تجهیز کارگاه است. منظور از ملزومات ایمنی، آیین نامه های ایمنی ماشین آلات ساختمانی، محدودیت ایمنی جبهه های کاری، توجه به نحوه استفاده از ابزار و مصالح پرخطر، کاهش تعارضات جبهه های کاری مختلف، توجه به اصول اجرای ایمن هر فعالیت و ایمن سازی فضاهای کارگاهی می باشد. منظور از ملزومات کنترل پروژه، توجه به برنامه زمان بندی مصوب، کنترل ارتباط میان تاسیسات کارگاهی و بررسی نیاز به جابجایی تاسیسات، کنترل راندمان کاری کارگران و تعارضات کاری میان فعالیت های مختلف اجرایی است. هزینه های تجهیز کارگاه شامل هزینه های نصب و مونتاژ، دمونتاژ و جابجایی تاسیسات، جابجایی مصالح و ابزار میان جبهه های کاری و هزینه ساعتی ماشین آلات کارگاهی و کارگران می باشد.

با استفاده از مبانی بیان شده در این مقاله می توان طراحی تجهیز کارگاه را به انجام رسانید که می توانید نحوه انجام آن را در مقاله تخصصی “طراحی پلان تجهیز کارگاه” مطالعه فرمایید.