مفهوم راندمان در صنعت ساخت و ساز:
بهبود بهره وری برای هر شرکتی که در صنعت ساخت و ساز فعالیت می کند مسئله ای مهم تلقی می شود. با وجود پیشرفت های تکنولوژیک، کارگران هم چنان سرمایه ای مهم برای این صنعت هستند. زیرا بخش اعظمی از کیفیت کار به آنها بستگی دارد.
به طور کلی بهره وری معیار سنجش میزان کارایی سیستم در استفاده از منابع برای تولید خروجی مورد نظر است. عوامل متعددی بر بهره وری نیروی کار اثر میگذارد. برخی از این عوامل خارجی هستند مانند شرایط آب و هوایی، ناآرامی های سیاسی و غیره. برخی از این عوامل داخلی هستند مانند توانایی کار تیمی، نوع تفکر شخصی، فداکاری در قبال کار و غیره.
برخی از عوامل مانند آموزش کافی به کارگران درباره استفاده از ابزار و ماشین آلات، می توانند کنترل شوند یا بهبود یابند و برخی دیگر مانند باران و باد شدید از کنترل خارج می باشند. از این رو شناسایی این عوامل برای مدیر پروژه اهمیت دارد و تیم پروژه باید تا حد ممکن این عوامل را تعدیل نماید.
موفقیت صنعت ساختمان از اصل (۳M) یعنی نیروی انسانی (manpower)، ماشین (machine) و مصالح (material) پیروی می کند. یک تحقیق در سال ۲۰۱۵ نشان میدهد که ۳۰ الی ۴۰ درصد هزینه نهایی پروژه بصورت مستقیم و غیر مستقیم مربوط به نیروی انسانی پروژه است. به همین دلیل استفاده موثر از نیروی انسانی در هر پروژه تا حد زیادی بر حاشیه سود آن اثر میگذارد.
بهره وری پایین از آن جهت که منجر به فشار تورمی می شود برای اقتصاد بسیار بد است. بهبود بهره وری در یک پروژه ساختمانی دارای مزایای مختلفی است. از دیدگاه مالک، کاهش هزینه، کوتاه شدن زمان پروژه و بازده بهتر برخی از مزایای مستقیم بهره وری بالاتر است. از دیدگاه پیمانکار نیز، رضایت مشتری، مزیت رقابتی بالاتر و سود بیشتر، برخی از مزایای بهبود راندمان می باشند. از سوی دیگر راندمان پایین نیروی کار عامل اصلی تاخیر در پروژه های عمرانی است. چرا که نیروی کار ماهر خروجی بیشتری تولید می کند و دوباره کاری نیز کمتر خواهد بود.
عوامل موثر بر راندمان کارگران:
در این مقاله عوامل متعددی که بر راندمان نیروی کار موثرند از پانزده پژوهش گردآوری شده است و با کمک تکنیک شاخص اهمیت نسبی (Relative Importance Index) این عوامل تحلیل و رتبه بندی شده اند. در جدول زیر عوامل موثر بر بهره وری به ترتیب بیان شده اند.
۱. مشکلات شخصی کارگران |
۷. کمبود مصالح |
۱۳. خستگی جسمانی |
۱۹. شرایط ایمنی داخل سایت |
۲۵. برنامه ریزی و زمانبدی ضعیف |
۲. مهارت های نامناسب مدیریتی |
۸.. نوع پروژه |
۱۴. روش ساخت وساز |
۲۰. باد و باران شدید |
۲۶. غیبت کارگران |
۳. زمانبندی کار |
۹. عدم درک متقابل بین کارگر و ناظر سایت |
۱۵. اعتصابات ناشی از مسائل سیاسی |
۲۱. تغییر در مشخصات و طراحی |
۲۷. مهارت های کارگران |
۴. دمای هوای بالا / پایین |
۱۰. بی انگیزگی کارگران |
۱۶. عدم وفاداری به کار |
۲۲. محدودیت مالی |
۲۸. عدم دسترسی به ابزار و تجهیزات |
۵. فشرده بودن برنامه |
۱۱. موقعیت سایت |
۱۷. تاخیر در بازرسی |
۲۳. تاخیر در پرداخت |
۲۹. نظارت |
۶. نارضایتی کارگران |
۱۲. اضافه کاری زیاد |
۱۸. کمبود نیروی کار |
۲۴. وضوح مشخصات فنی |
|
مشکلات شخصی کارگران به عنوان مهمترین عامل موثر بر راندمان نیروی کار شناخته شده است. از آنجا که این عامل، عاملی داخلی محسوب می شود و برای هر کارگر متفاوت است، حذف کامل آن با مداخله تیم مدیریت پروژه امکان پذیر نیست. با این حال با فراهم کردن شرایط مناسب زندگی و پرداخت به موقع دستمزدها می توان به رفع این مشکل کمک کرد. عامل دیگر، زمانبندی و مدیریت کار است که به عنوان مسئله ای مهم شناخته شده است. زمانبندی نامناسب ممکن است باعث استفاده مکرر از منابع شود. هم چنین برنامه ریزی نادرست مصالح نیز به دلیل کمبود مواد و مصالح، منجر به بیکار ماندن تمام یا بخشی از نیروی کار شود.
درجه حرارت، باد و باران، عوامل بیرونی هستند که مورد توجه تیم پروژه قرار نمی گیرند. با این حال تغییرات جزئی و منعطف می تواند به رفع این عوامل کمک کند، مثلا با آغاز کار در صبح زود در تابستان و وجود زمان استراحت در عصر ،ضمن اینکه کار تا اواخر شب انجام شود.
اقدامات لازم جهت افزایش راندمان:
در بررسی های صورت گرفته، اقدامات زیادی برای بهبود بهره وری شناسایی شده است. تیم مدیریت پروژه می تواند با استفاده از این اقدامات از کاهش راندمان نیروی کار جلوگیری کند. برخی از این اقدامات هزینه بر هستند یا اینکه اجرای آنها دشوار است. با تجزیه و تحلیل این یافته ها، ۱۴ اقدام منحصر به فرد انتخاب شده که به شرح زیر است:
- جلسات روزانه.
- آموزش و ایجاد انگیزه برای کارگران.
- انتخاب کارگران ماهر.
- مدیریت صحیح سایت کارگاهی.
- استفاده از تجهیزات محافظت شخصی.
- پرداخت به موقع حقوق.
- برنامه ریزی و ترتیب مناسب کارها.
- ردیابی خودکار مصالح، ابزار و تجهیزات.
- شرایط بهداشتی مناسب در سایت کارگاهی.
- ارتقای شرایط سلامتی کارگران.
- مهارت های مدیریتی مدیران پروژه.
- تعطیلات چرخشی کارگران.
- ساعات کاری و شیفت مناسب.
- توجه به طراحی پروژه.
منابع زیادی برای تکمیل یک پروژه ساختمانی مورد نیاز است که نیروی کار انسانی مهم ترین آن هاست. زیرا انسان است که کار را پیش می برد. مدیریت صحیح نیروی انسانی برای موفقیت یک پروژه ضروری است.