در ادامه سلسله مقالات مربوط به حسابداری پیمانکاری به تشریح نحوه ثبت مخارج اجرای پیمان و هزینه کرد در پروژه از کارگاه و از دفتر مرکزی پرداخته شده است.

آنچه در این مقاله خواهید خواند:

پرداخت مخارج اجرای پیمان از کارگاه:

پرداخت بخشی از مخارج اجرای پیمان معمولا از محل تنخواه گردانی که پیمانکار به هر کارگاه تخصیص می دهد و در اختیار رئیس کارگاه قرار دارد، انجام می پذیرد. بدین منظور معمولا حساب بانکی در نزدیک ترین شعبه بانک در محل اجرای طرح گشایش می یابد که برداشت از آن معمولا با امضای رئیس کارگاه یا شخص معینی که پیمانکار انتخاب می کند، مجاز خواهد بود.

اگر تنخواه گردان ارسالی به کارگاه مبلغ ۹۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال فرض شود، به صورت زیر در دفتر روزنامه پیمانکار ثبت می شود:

تنخواه گردان کارگاه        90,000,000                     بانک                           90,000,000

در صورتی که تعداد کارگاه ها زیاد باشد، حساب “کنترل تنخواه گردان کارگاه ها”، در دفتر کل افتتاح و در دفتر معین به تعداد کارگاه ها تفکیک می شود.

در پایان ماه یا هر زمان مشخص دیگری، گزارش مخارج کارگاه همراه با اسناد هزینه به دفتر مرکزی فرستاده می شود، اطلاع مستمر از کل نقدینگی و موجودی نقد هر یک از کارگاه ها موجب می شود که با برنامه ریزی صحیح بتوان کمبود نقدینگی را با نقل و انتقال وجوه نقد بین کارگاه ها به طور موقت جبران کرد.

حسابداری دفتر مرکزی قبل از آن که مخارج کارگاه را ثبت کند، ابتدا اسناد و مدارک پیوست گزارش مخارج کارگاه را کنترل و رسیدگی می کند. تمام مخارج انجام شده در کارگاه باید متکی به مدارک مثبته و بر اساس دستورالعمل دفتر مرکزی پرداخت شده باشد. سپس مخارج انجام شده به وسیله کارگاه را به مخارج جاری و سرمایه ای تفکیک و حسب مورد، مخارج جاری را به حساب پیمان و مخارج سرمایه ای را به حساب دارایی منظور می کند.

مخارج یک ماه کارگاه پس از تفکیک به جاری و سرمایه ای به صورت زیر در دفتر روزنامه پیمانکار ثبت می شود:

پیمان در جریان تکمیل                   8,000,000

موجودی کالای نزد انبار کارگاه       9,000,000

اثاثه                                               20,000,000

تنخواه گردان کارگاه                       37,000,000

(اثاثیه غلط مصطلح کلمه اثاثه می باشد)

تنخواه گردان کارگاه ممکن است تصفیه یا تجدید شود، با فرض آن که در نظر باشد مبلغ تنخواه گردان کارگاه تصفیه شود، وجوه ارسال شده به دفتر مرکزی بابت واریز تنخواه گردان به صورت زیر در دفتر روزنامه پیمانکار ثبت می شود:

بانک                        53,000,000            تنخواه گردان                       53,000,000

(تصفیه غلط مصطلح کلمه تسویه است که برای پایبندی به متن اصلی مرجع مقاله، به همان صورت نگارش شده است)

در صورتی که در نظر باشد، مبلغ تنخواه گردان کارگاه تجدید شود، ارسال وجه نقد به کارگاه بابت ترمیم تنخواه گردان به صورت زیر در دفتر روزنامه پیمانکار ثبت می شود:

تنخواه گردان            37,000,000             بانک                                 37,000,000

پرداخت مخارج اجرای پیمان از دفتر مرکزی:

مخارجی که کارگاه مجاز به انجام دادن آن نیست یا امکان انجام دادن آن در محل اجرای طرح وجود ندارد، از طریق دفتر مرکزی انجام می گیرد. مخارجی که معمولا دفتر مرکزی به حساب “پیمان در جریان تکمیل”، منظور می کند، به پنج دسته اصلی به شرح زیر طبقه بندی می شود:

  1. مخارج مربوط به مواد و مصالح مصرف شده در پیمان.
  2. مخارج مربوط به دستمزد کارگران و سرپرستان کارگاه.
  3. مخارج مربوط به ماشین آلات و تجهیزات.
  4. مخارج سربار پیمان.
  5. مخارج غیر مرتبط با پیمان ها.

۱- مخارج مربوط به مواد و مصالح مصرف شده در پیمان:

کالاهایی که کارگاه مجاز به خرید آن نیست یا امکان تهیه آن در محل اجرای پروژه وجود ندارد، از طریق دفتر مرکزی خریداری می شود. بدین منظور برگ درخواست “خرید کالا” پس از امضای رئیس کارگاه به دفتر مرکزی فرستاده می شود، برگ درخواست خرید کالا مدرکی داخلی است که در آن مشخصات و مقدار اجناس مورد نیاز کارگاه درج و زمان نیاز به آن تعیین می شود و به امضای رئیس کارگاه یا کارمند مسئولی که مجاز به درخواست است، می رسد.

اگر کالای مورد نیاز در انبار مرکزی موجود باشد، بر اساس برگ درخواست خرید کالا، مواد و مصالح مورد نیاز به کارگاه فرستاده می شود. در صورتی که کالاهای مورد درخواست کارگاه در انبار مرکزی موجود نباشد، برگ درخواست کالا به دایره تدارکات فرستاده می شود. دایره تدارکات با توجه به مقررات، کالای مورد نیاز را خریداری و برای کارگاه ارسال می کند. هزینه حمل کالا از دفتر مرکزی به کارگاه یا از کارگاه به دفتر مرکزی، جزء مخارج مستقیم پیمان به حساب می آید و درآمدهای جزیی ناشی از فروش مواد و مصالح معیوب از بهای تمام شده پیمان کسر می شود. برای آن که رسیدگی به موجودی انبار هر کارگاه امکان پذیر باشد، سیستم حسابداری موسسات پیمانکاری باید طوری طراحی شود که دفتر مرکزی بتواند همواره از موجودی جنس هر کارگاه، به تفکیک آگاه باشد.

۲- مخارج مربوط به دستمزد کارگران و سرپرستان کارگاه:

دستمزد و مزایای کارگران و سرپرستان کارگاه معمولا از محل تنخواه گردان کارگاه پرداخت می شود. در غیر اینصورت، دفتر مرکزی هزینه دستمزد و مزایای کارگران و سرپرستان کارگاه را پرداخت خواهد کرد. در مواردی ممکن است کارگران و سرپرستان کارگاه در طول هفته یا ماه در پروژه های متعددی خدمت کرده باشند. در این صورت، می توان صورت تجزیه دستمزد را بر اساس ساعات کار کارگران در هر کارگاه، تهیه و به پیمان های مربوط سرشکن کرد.

۳- مخارج مربوط به ماشین آلات و تجهیزات:

به طور کلی مخارج مربوط به ماشین آلات و تجهیزات مورد استفاده در هر پیمان به دو دسته اصلی طبقه بندی می شود:

۱-۳- مخارج جاری:

مخارجی هستند که موجب حفظ و نگهداری دارایی مورد استفاده در پیمان در شرایط فعلی و عادی عملیاتی می شود و فاقد هرگونه منافع اقتصادی آتی برای واحد تجاری است. این گونه مخارج باید در دوره وقوع به بهای تمام شده پیمان منظور شود و در حساب “پیمان در جریان تکمیل”، منظور گردد. نمونه هایی از مخارج جاری مربوط به ماشین آلات و تجهیزات که قابل انتساب به بهای تمام شده پیمان می باشد، به شرح زیر است:

۱-۱-۳- مخارج مربوط به استهلاک ماشین آلات و تجهیزات:

کلیه حساب های مربوط به ماشین آلات و تجهیزات و همچنین استهلاک آن ها به وسیله دفتر مرکزی در دفاتر کل و معین و کارت های معین نگهداری می شود. با به کارگیری این روش، ارسال ماشین آلات و تجهیزات به کارگاه در حساب ها ثبت نمی شود بلکه از طریق جابه جایی کارت های معین در برگه دان، همواره تعداد و نوع ماشیت آلات و تجهیزاتی که در اختیار هر کارگاه قرار دارد مشخص خواهد شد و به تناسب استفاده از این ماشین آلات و تجهیزات در پیمان، میزان سهم از هزینه استهلاک ماشین آلات و تجهیزات محاسبه شده و به بهای تمام شده پیمان منظور می شود.

بدین ترتیب هزینه استهلاک که معمولا در شرکت های پیمانکاری رقم عمده ای از کل مخارج طرح را تشکیل می دهد، به درستی محاسبه و به حساب پیمان منظور می شود. در صورتی که هزینه استهلاک ماشین آلات به کار گرفته شده در پیمان مبلغ ۶۳,۰۰۰,۰۰۰ ریال فرض شود به صورت زیر در دفتر روزنامه پیمانکار ثبت می شود:

پیمان در جریان تکمیل           63,000,000        استهلاک انباشته ماشین آلات            63,000,000

در موارد خاص چنانچه ماشین آلات و تجهیزات در معرض خطر و خسارت کلی قرار داشته باشد و محاسبه استهلاک با توجه به مدت کارکرد و به کارگیری نرخ و روش های معمول منطقی به نظر نرسد، می توان بهای تمام شده این گونه ماشین آلات و تجهیزات را در ابتدای دوره مالی به حساب “پیمان در جریان تکمیل”، بدهکار و در پایان دوره مالی ارزش مستهلک نشده آن را تعیین کرد و از حساب “پیمان در جریان تکمیل” خارج ساخت. در نتیجه، استهلاک ماشین آلات و تجهیزات مزبور به درستی به حساب پیمان منظور خواهد شد.

۲-۱-۳- مخارج مربوط به تعمیرات و نگهداری ماشین آلات:

مخارج روزمره تعمیر و نگه داری دارایی های ثابت مشهود که به منظور حفظ وضعیت دارایی در مقایسه با استاندارد عملکرد ارزیابی شده اولیه آن انجام می شود، معمولا در زمان وقوع، به بهای تمام شده پیمان منظور می شود و در حساب “پیمان در جریان تکمیل”، ثبت می شود. برای مثال، مخارج سرویس یا بازدید کلی ماشین آلات و تجهیزات معمولا به این دلیل که موجب حفظ و نه افزایش استاندارد عملکرد ارزیابی شده اولیه دارایی می شود، هزینه محسوب می شود. بر این اساس می توان مخارج مربوط به تعمیرات و نگهداری ماشین آلات مورد استفاده در پیمان را در زمان وقوع به حساب “پیمان درجریان تکمیل”، منظور کرد.

با فرض آن که در ماه جاری مبلغ ۳,۰۰۰,۰۰۰ ریال بابت هزینه های سرویس و بازدید کلی ماشین آلات انجام گرفته باشد و پرداخت این هزینه از محل تنخواه گردان پروژه صورت گرفته باشد، ثبت مربوط به این رویداد بدین شرح است:

      پیمان در جریان تکمیل           3,000,000              تنخواه گردان کارگاه                    3,000,000

۲-۳- مخارج سرمایه ای:

مخارجی است که دارای منافع بلند مدت بوده (یعنی علاوه بر دوره جاری به دوره های آتی نیز تسری می یابد) و موجب افزایش ظرفیت تولید، عمر مفید دارایی، بهبود اساسی در کیفیت تولید و کاهش قابل ملاحظه در هزینه ها می شود. اگر این مخارج با اهمیت و قابل اندازه گیری باشد، به حساب دارایی مربوطه انتقال یافته و طی عمر مفید باقی مانده دارایی مستهلک می شود. این نوع از مخارج به چهار دسته اصلی طبقه بندی می شود:

  1. مخارج تعمیرات و نگهداری اساسی.
  2. مخارج تعویض و بهسازی.
  3. مخارج گسترش و الحاق.
  4. مخارج جابه جایی و نصب مجدد.

بر این اساس، با فرض آن که شرکت بابت تعویض و بهسازی قطعات و لوازم اصلی تعدادی از ماشین آلات سنگین پروژه متحمل هزینه ای بالغ بر ۳۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال شده باشد، ثبت مربوط به این رویداد بدین شرح است:

   ماشین آلات                           300,000,000                            بانک                       300,000,000

۴- مخارج سربار پیمان:

در شرکت های پیمانکاری، افزون بر هزینه هایی که به طور مستقیم به پیمان های مشخصی مربوط می شود، هزینه های دیگری نیز وجود دارد که بین پیمان ها مشترک است و هزینه های سربار یا بالاسری خوانده می شود. اگر منافع حاصل از مخارج غیر مستقیم تنها به فعالیت پیمانکار مربوط باشد، در طول سال به حساب هزینه های مشترک بین پیمان ها یا حساب هزینه های سربار پیمان ها منظور می شود و در پایان دوره مالی بر مبنای معقولی مانند دستمزد مستقیم، مواد مستقیم، مبلغ پیمان یا کل مخارج پیمان بین پیمان های موجود سرشکن می شود.

اگر سهم هزینه های سربار مرتبط با پیمان ۱۵ درصد مبلغ اولیه پیمان معادل ۱۰۵,۰۰۰,۰۰۰ ریال فرض شود، به صورت زیر در دفتر روزنامه پیمانکار ثبت می شود:

پیمان در جریان تکمیل      105,000,00     هزینه های تسهیم پذیر بین پیمان ها        105,000,000

به منظور تسلط بیشتر بر موضوع پیشنهاد می شود درخصوص هزینه های سربار یا بالاسری نیز مطالعه فرمایید.

۵- مخارج غیر مرتبط با پیمان ها:

مخارجی را که نمی توان به فعالیت پیمانکاری یا به یک پیمان مشخص مربوط دانست، جزء مخارج پیمان و به حساب “پیمان در جریان تکمیل” منظور نمی شود. نمونه هایی از این مخارج، عبارت است از مخارج اداری، عمومی و فروش، مخارج تحقیق و توسعه که جبران آن در پیمان مشخص نشده و استهلاک ماشین آلات و تجهیزاتی که در فعالیت پیمانکاری استفاده نشده است.

منبع: کتاب حسابداری و مدیریت پیمان های بلند مدت (جلد اول)


خدمات دفتر فنی پروژه

مطالب مرتبط

تعدیل پیمان های صنعت نفت و ۱۰ نکته کلیدی

در این مقاله به بررسی دستورالعمل نحوه تعدیل پیمان های صنعت نفت به شماره ۵۵۶۸۰۶/۱۴۰۱[...]

ادامه
شاخص CPI در سبد پروژه های ساختمانی

شاخص CPI در سبد پروژه های ساختمانی: تخصیص صحیح بودجه در سبد پروژه های ساختمانی[...]

ادامه
مدیریت پورتفولیو در شرکت های ساختمانی

مدیریت پورتفولیو در شرکت های ساختمانی: در این مقاله به بررسی شاخص های کلیدی عملکرد[...]

ادامه
کنترل افزایش هزینه در پروژه های ساختمانی

اهمیت کنترل هزینه های پروژه: پروژه های ساختمانی به برنامه ریزی هزینه و جریان نقدینگی[...]

ادامه
تکنیک های مدیریت ریسک در پروژه های ساختمانی

مدیریت ریسک در پروژه: مدیریت ریسک یکی از شاخه های نسبتاً جوان حوزه مدیریت پروژه[...]

ادامه
ضریب عامل در آنالیز فهرست بها

ارائه تجزیه بها در مناقصات: در این مقاله به مفهوم ضریب عامل در آنالیز فهرست[...]

ادامه
تاخیر در ابلاغ قیمت جدید

تاخیر در ابلاغ قیمت جدید (لایحه تاخیرات): در لایحه تاخیرات پروژه های عمرانی ممکن است[...]

ادامه
مسئول تدارکات و افسر ایمنی در تجهیز کارگاه

اهمیت نظرات ارکان پروژه: در بسیاری از پروژه های ساختمانی، پلان تجهیز کارگاه توسط یک[...]

ادامه
تخصیص بودجه به ریسک های پروژه

اهمیت برنامه مدیریت ریسک: داشتن برنامه مدون برای تخصیص بودجه به ریسک های پروژه سبب[...]

ادامه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت توسط reCAPTCHA و گوگل محافظت می‌شود حریم خصوصی و شرایط استفاده از خدمات اعمال.

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.