در این مقاله به بیان فلسفه تفاوت شدید میان قیمت مصالح سنگی در فهرست بهای ابنیه در مقایسه با فهرست بهای راه و باند پرداخته شده است.
این تفاوت قیمت زمانی اهمیت می یابد که تهیه و اجرای مصالح سنگی ازجمله اساس و زیراساس به صورت کار جدید در یک پروژه تعریف می شود.
برای مثال فرض کنید در یک پروژه ساختمانی بزرگ، محوطه سازی در قالب فهرست بهای راه و باند تعریف شده باشد. در اینصورت ممکن است هزینه خرید مصالح سنگی به مراتب بیش از بهای پرداختی در قالب فهرست بها باشد. یا اینکه در یک پروژه پلسازی درون شهری که از فهرست بهای ابنیه استفاده می کند، پیمانکار درخواست نماید که مصالح سنگی از فهرست بهای ابنیه پرداخت شود، درحالیکه قیمت تمام شده تامین مصالح سنگی برای پیمانکار بسیار کمتر از رقم پرداختی فهرست بها باشد.
اما علت چیست؟
علت این اختلاف در فهارس بهای ابینه و راه و باند در پیش فرض پروژه های قابل انجام براساس این فهارس بها می باشد. فهرست بهای ابنیه عموماً برای پروژه های درون شهری استفاده می شود که در آن تامین مصالح سنگی به معنای خرید مصالح است. درحالیکه فهرست بهای راه و باند عموماً برای پروژه های برون شهری (و بخصوص پروژه های عمرانی) به کار گرفته می شود که در آن براساس ماده ۱۳ قانون معادن: “وزارت معادن و فلزات می‌تواند برای تأمین مصالح ساختمانی مورد نیاز طرح های عمرانی و نیز برداشت واریزه ها و ذخایر محدود کشف شده یا درصورت لزوم برداشت جزئی از یک ذخیره معدنی و همچنین برای عملیات آزمایشگاهی باتشخیص خود اجازه برداشت محدود صادر نماید”.
این موضوع با مقایسه مقدمه فصل ۱۴ فهرست بهای راه و باند با مقدمه فصل ۲۶ فهرست بهای ابنیه نیز قابل استنتاج می باشد. چرا که در مقدمه فصل ۱۴ فهرست راه (اساس و زیراساس)، یک بند توضیحی به شرح ذیل وجود دارد که در فهرست بهای ابنیه نیامده است:
“در ردیف های تهیه مصالح زیراساس (رودخانه ای یا کوهی) هزینه های کندن، بارگیری و حمل تا فاصله یک کیلومتر از محل معدن تا محل مصرف و باراندازی در محل مصرف، درنظر گرفته شده است”.
بنابراین، استفاده از ردیف های فهرست بهای راه و باند برای مصالح سنگی تنها زمانی مجاز خواهد بود که کارفرما معدن مصالح سنگی را در اختیار پیمانکار گذاشته باشد. درصورت عدم در اختیار داشتن معدن مصالح سنگی، حتی درصورت استفاده از فهرست بهای راه و باند، قیمت های مندرج در فصل ۱۴ فهرست بها ناصحیح خواهد بود.
همچنین پیمانکاران باید توجه کنند که براساس مصوبه جدید شورای عالی معادن در سال ۱۳۹۷، مجوز استخراج از معدن برای پیمانکاران پروژه های عمرانی که در فاصله بیش از ۲۵ کیلومتری از معدن، کار ساخت و ساز انجام می دهند، صادر نمی شود.
با توجه به اینکه معمولاً در پروژه های عمرانی، قیمت های جدید با تاخیر ابلاغ می شوند، باید جهت جلوگیری از تضییع حقوق پیمانکار و کارفرما در خصوص هزینه مربوط به استفاده از مصالح سنگی در پروژه، در زمان مناسب نسبت به ارائه ادعای پیمانکار و رسیدگی آن توسط مشاور و کارفرما اقدام گردد.
در صورت تمایل می توانید مقاله مربوط به اثرات تاخیر در ابلاغ قیمت های جدید را نیز مطالعه فرمایید.
بررسی تجزیه بهای ردیف های فهرست بها نیز نشان دهنده موضوع فوق الذکر می باشد. بطوریکه برای مثال در تجزیه ردیف های مربوط به اساس و زیراساس در فهرست راه، بر اینکه مصالح تولید کارگاه باشد تاکید شده است.
اگر به اطلاعات بیشتری درخصوص ضریب عامل نیاز دارید، پیشنهاد می شود مقاله ضریب عامل در تجزیه ردیف های فهرست بها را مطالعه فرمایید.
