متره چیست؟
یکی از فاکتورهای اساسی در پروژه های عمرانی و ساخت و ساز، تعیین و محاسبه مقادیر مصالح مورد نیاز و سپس برآورد ریالی پروژه از روی آن مقادیر محاسبه شده می‌باشد.
متره واژه ای فرانسوی است که معنی آن متر کردن و یا اندازه گرفتن می‌باشد. متره عبارتست از محاسبه و اندازه گیری مقادیر مصالح مورد نیاز برای اجرای یک پروژه یا محاسبه مقادیر مصالح بکار رفته و مصرف شده در یک پروژه اجرا شده. این پروژه می‌تواند ساختمان، راه، پل، تونل، محوطه سازی، دیوارکشی، لوله کشی، سیم کشی و غیره باشد.
اگر مقادیری که با توجه به واحد های مورد نیاز در قسمت متره به دست آمده قیمت گذاری گردد برآورد ریالی یا برآورد قیمت پروژه نامیده می‌شود.
بنابراین در متره و برآورد دو هدف اساسی دنبال می‌شود:
الف) تعیین مقادیر مصالح مصرفی، نیروی انسانی با توجه به نوع تخصص و تعداد آنها و ماشین آلات با توجه به نوع و تعداد و مدت بکارگیری آنها در طول پروژه.
ب) تعیین قیمت ریالی یا ارزی پروژه که معمولا در دو مرحله انجام می‌گردد:
یکی قبل از اجرای پروژه برای پیش بینی بودجه پروژه جهت اجرا و دومی در مرحله حین اجرای پروژه است که معمولا در قالب صورت وضعیت مطرح می‌شود.
واحدهاي مورد نياز در متره
در متره برای تعيين مقادير بايد از واحدهای خاصی استفاده نمود تا در تعيين قيمت دچار اشكال نشويم.
- كارهايی كه با متر مكعب اندازه گيری می شوند عبارتند از : عمليات خاكی، كارهای آجری, كارهای بتنی، مصالح از قبيل شن, ماسه، سنگهای مختلف برای سفت كاری و…
- كارهايی كه با متر مربع اندازه گيری می شوند عبارتند از : اندود های مختلف داخلی و خارجی، انواع عايقكاری، رنگ كاری در و پنجره، ديوار و سقف، انواع آسفالت با ذكر ضخامت, انواع سنگهای پلاك با ذكر ضخامت دركف, بدنه و پله، انواع نماهای آجری ، انواع فرش كف ها (موزائيكی، سنگی، پلاستيكی) طاق ضربی با ذكر ضخامت، انواع شيشه با ذكر ضخامت، انواع كاشی، سراميك كف و بدنه، انواع شيروانيها و….
- كارهايی كه با متر طول اندازه گيری می شوند عبارتند از: انواع قرنيزها، پلاستيك روی نرده و پله، نهر كشی با اندازه های مختلف، جدول كشی كنار خيابان، انواع كابلها و سيم كشی ها, لوله كشی آب سرد و گرم ، فاضلاب و… از تمام انواع (گالوانيزه، چدنی ، آهنی) و….
- كارهايی كه با وزن ton-kg اندازه گيری می شوند عبارتند از: كليه كارهای فلزی (اسكلت، آرماتور و … ) حمل مصالح ساختمانی از قبيل آجر، سيمان، گچ، آهك و…
- كارهايی كه با عدد اندازه گيری می شوند عبارتند از: كليه ادوات برقی از قبيل كليد، پريز و…
- كارهايی كه با دستگاه اندازه گيری می شوند: لوازم بهداشتی مثل ظرفشويی، دستشويی، توالت فرنگی، توالت، دوش، فلاش تانك و غيره …
متره كارهاي فولادي با ميلگرد
نكات مهم:
* واحد اندازه گيری برای كارهای فولادی با ميلگرد، كيلوگرم است.
* برای بدست آوردن وزن ميلگرد از جداول استاندارد كه مشخصات فنی ميلگردها در آن وجود دارد استفاده می شود.
* در كارخانه معمولا هر شاخه ميلگرد به طول ۱۲متر توليد می شود.
* ميلگردها عموما به سه نوع دسته بندي ميشوند :
- ساده Ø (AI)
- آجدار Φ (AII)
- آجدار پيچيده Φ (AIII)
محاسبه وزن میلگرد:
(kg/m) وزن مخصوص ميلگرد × (m) طول ميلگرد × تعداد = وزن ميلگرد (kg)
مثال ✍ ۱وزن ميلگردي به طول ۶ متر از نوع Φ۱۶را بدست آوريد.
حل:
kg 9.48 = 1.58 ×۶ × ۱ = وزن ميلگرد
مقادير حداقل ضخامت پوشش بتن روی ميلگردها (مطابق بند ۹-۶-۳-۳-۹-۷ مبحث نهم مقررات ملی ساختمان):
محاسبه مقدار آرماتور ستون بتنی:
آرماتور بندی ستون شامل آرماتور طولی و آرماتور برشی( خاموت) می باشد.
حال به عنوان مثال مقدار آرماتور ستون زیر را با توجه به لیستوفر داده شده متره خواهیم کرد.
متره قالب بندي
نكات مهم :
* در اندازه گيری قالب‌بندی ها، سطوح بتن ريخته شده كه در تماس با قالب است، ملاك محاسبه قرار می گيرد.
* برای اندازه گيری ارتفاع به منظور محاسبه قالب‌بندی در ستون و ديوار، برای طبقه همكف از روی پی محاسبه می شود و در ساير طبقات، نسبت به كف همان طبقه در نظر گرفته می شود.
* واحد اندازه گيری قالب‌بندی مترمربع می باشد.
متره بتن درجا
نكات مهم :
* در اين بخش سيمان مصرفی، سيمان پرتلند معمولی در نظر گرفته ميشود مگر آنكه نوع آن تعيين شود.
* در اين بخش واحد مترمربع برای ليسه‌ای كردن و پرداخت سطوح بتنی، مضرس كردن سطوح بتنی رمپ‌ها، تهيه مصالح و اجرای ملات بر روی بتن كف به ضخامت ۱و ۲ سانتيمتر و واحد مترمكعب برای بقيه موارد و احجام به كار برده می شود.
* رابطه زير مقاومت فشاری بتن بر حسب مگاپاسكال را نمايش ميدهد :
Fc = w/10 – ۹
Fc مقاومت فشاری بتن (مندرج در نقشه‌ها و مشخصات فنی)، بر اساس آيين‌نامه بتن ايران آبا و نمونه‌های استوانه‌ای استاندارد بر حسب مگاپاسكال ميباشد.
Wعيار سيمان بر حسب كيلوگرم در مترمكعب بتن می باشد.
* مطابق آيين نامه بتن ايران، بتن‌های با مقاومت فشاری ۱۶مگاپاسكال و بالاتر در بتن آرمه به كار میرود و استفاده از بتن با مقاومت فشاری ۱۲مگاپاسكال در بتن آرمه تنها با داشتن توجيه كافی و درج در مشخصات فنی اختصاصی مجاز است.
