در پروژه های عمرانی و بطور کلی برای کارهای ساختمانی، دفترچه های راهنمای ایمنی و همچنین آیین نامه ها و چک لیست های ایمنی معتددی وجود دارند که مدیران پروژه، مهندسان کارگاهی و کارشناسان HSE می توانند به راحتی از آن ها استفاده کنند. در این صورت چه لزومی به تدوین برنامه ایمنی، بهداشت و محیط زیست پروژه (HSE Plan) وجود خواهد داشت؟
علیرغم داشتن دستورالعمل های ایمنی و آیین نامه های مدون آن، متاسفانه وجود جزییات فراوان و بعضاً ناکارآمد در این متون سبب شده است که این اسناد در بهترین حالت فقط در قفسه کتابخانه شرکت های عمرانی قرار بگیرند. حتی در صورت تمایل به استفاده از این اسناد هم مهندسان پروژه معمولاً به قدری از نظر زمانی تحت فشار هستند که امکان انجام تمام بندهای این دستورالعمل ها وجود ندارد. در نتیجه، عمل به آیین نامه ها و دستورالعمل های ایمنی در شرکت ها و کارگاه های ساختمانی به یک امر سلیقه ای تبدیل شده است.
به منظور رفع مشکل فوق، ساز و کاری به نام “دو سند و یک چک لیست” برای مدیریت ایمنی کارگاه های ساختمانی پیشنهاد شده است. یکی از این اسناد به ریسک های ایمنی متداولی که در کارگاه های ساختمانی رخ می دهند، می پردازد. این سند می تواند یک دستور العمل ایمنی یا آیین نامه حفاظتی باشد. در مقابل، سند دیگر به ریسک هایی اختصاص می یابد که ماهیتی متغیر دارند و برای پروژه های مختلف باید بازنویسی شود. این سند در واقع برنامه ایمنی، بهداشت و محیط زیست پروژه (HSE Plan) است. با استفاده از این دو سند، می توان محیط ایمنی برای کار کردن کارگران در پروژه های ساختمانی ایجاد نمود. چک لیست های ایمنی هم برای کنترل میزان پیروی از اسناد مذکور مورد استفاده قرار می گیرند.
لازم به توضیح است که برای نگارش دستورالعمل های ایمنی، می توان از آیین نامه های موجود استفاده نمود. درحالیکه نگارش برنامه ایمنی، بهداشت و محیط زیست پروژه (HSE Plan) نیازمند بازدید سایت کارگاهی، کنترل نقشه های اجرایی، توجه به برنامه زمان بندی پروژه و ارزیابی روش های اجرایی پروژه می باشد. به این روش، کلیه ریسک های ایمنی که برای یک پروژه خاص، محتمل باشند، شناسایی و ارزیابی می شوند و برای مقابله با آن ها برنامه ریزی می گردد. از آنجا که تدوین برنامه ایمنی، بهداشت و محیط زیست پروژه (HSE Plan) باید پیش از شروع عملیات اجرایی به اتمام رسیده باشد، جداسازی نکات متداول مدیریت ایمنی در قالب دستوالعمل ها، سبب تسریع در آماده سازی برنامه ایمنی پروژه می گردد.