ریسک های مالی در پروژه های کلاس جهانی:
یکی از دلایل اصلی عدم تحویل پروژه های ساختمانی در زمان به موقع و با هزینه پیش بینی شده در کشورهای در حال توسعه، عدم توجه کافی به ریسک های پیش روی پروژه در برآورد بودجه اولیه می باشد. بسیاری از مهندسان خبره، درصدی از هزینه های پروژه را به عنوان ذخیره اقتضایی در نظر می گیرند، درحالیکه این مبلغ چندان با توجه به ریسک های پروژه محاسبه نشده است. این اقدام نه هدفمند است و نه علمی. بلکه فقط براساس حدس و گمان انجام می گیرد.
حتی در قرارادادهای قیمت سرجمع که سود و ضرر پیمانکار در آن صد درصد به برآورد اولیه پروژه وابسته است، کسی نمی داند که هزینه تمام شده کار به چه میزان خواهد بود و مطالعات موردی نشان داده است که بعضاً این هزینه تمام شده به مراتب بیش از برآورد اولیه بوده است.
چنین معضلی در کشورهای پیشرفته هم به فراوانی به چشم می خورد. پژوهشی که در سال ۲۰۰۹ در پروژه های عظیم عمرانی ۲۰ کشور مختلف انجام گرفت نشان داد که ۹۰ درصد این پروژه ها با افزایش هزینه بیش از ۷۰ درصدی مواجه شده اند.
معروف ترین پروژه بررسی شده در این پژوهش، پروژه ساختمان اپرای سیدنی می باشد که با ۱۰ سال تاخیر و ۱۴۰۰ درصد افزایش هزینه به اتمام رسیده است. (در این گزارش اشتباهاً صفرها را زیاد ننوشته ایم. افزایش هزینه بالغ بر ۱۴ برابر برآورد اولیه بوده است!).
مثال دیگر این پژوهش، پروژه راه آهن سراسری آفریقای جنوبی می باشد که با ۳٫۵ برابر هزینه برآورد شده به اتمام رسید و افزایش هزینه آن حدود ۲٫۳ میلیارد دلار بوده است. (حدود ۱ درصد تولید ناخالص داخلی کشور آفریقای جنوبی).
تبدیل تهدید به فرصت:
افزایش هزینه پروژه های عمرانی در کشورهای در حال توسعه به مراتب بیشتر می باشد. در نیجریه پروژه ای وجود ندارد که بدون ۱۴ درصد افزایش هزینه به اتمام برسد و افزایش متعارف هزینه پروژه های عمرانی در این کشور حدود ۵۰ درصد می باشد.
جامعه پیمانکاران نیجریه هزینه انجام یک پروژه در این کشور را ۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر از هزینه اجرای آن در کشورهای پیشرفته اعلام نموده است که این افزایش هزینه می تواند برای شرکت هایی که در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی و پروژه های بین المللی فعالیت می کنند به حاشیه سود تبدیل شود.
به این منظور لازم است تمامی ریسک های محتمل در پروژه با فرایندهای علمی مدیریت ریسک، شناسایی و تحلیل شده و راهکار مناسب برای علاج آن ها بکارگرفته شود.
