مدلسازی اطلاعات ساختمان چیست؟

مطالبی که به آن خواهیم پرداخت پنهان سازی سر فصل ها

مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM) روشی است که به طور عمومی برای تعریف مجموعه ای از ابزارها و فرآیندهای پارامتری برای ایجاد و نگهداری یک بانک اطلاعاتی مشترک یکپارچه از اطلاعات چند بعدی درباره طراحی، ساخت و بهره برداری از یک ساختمان با هدف بهبود همکاری میان ذینفعان استفاده می شود. این روش سبب کاهش زمان مورد نیاز برای مستندسازی پروژه و تولید خروجی های قابل پیش بینی تر در پروژه می گردد.

اکثر اوقات افراد درک درستی از BIM ندارند. باید در نظر داشت این است که مدلسازی اطلاعات ساختمان نمی تواند جایگزین انسان شود. این تکنولوژی کارهای زائد و تکراری را کاهش می دهد و پردازش داده ها را تسهیل می کند اما این انسان است که داده ها را به عنوان ورودی به مدل می دهد. اشتباه رایج دیگر این است که افراد فرض می کنند که BIM هیچ گونه خطایی ندارد. درحالیکه اینگونه نیست زیرا از آنجایی که انسان قادر به وارد کردن نادرست برخی داده ها است، بروز خطاهای در BIM نیز محتمل است.

تعیین جنبه های متفاوت BIM برای ارزیابی هرچه بهتر پروژه ها اهمیت دارد. در جدول زیر جنبه های متفاوت این تکنولوژی قابل مشاهده است.

ادغام مدل های اطلاعاتی ساختمان در حوزه های مختلف

بررسی طرح جغرافیایی

تشخیص و تصحیح خطاها و نقاط همپوشانی مدل های مربوط به حوزه های مختلف در حین ادغام

کنترل های تصادم

تجزیه و تحلیل انرژی

تجزیه و تحلیل محیط

تجزیه و تحلیل

پیوند اهداف با برنامه زمانبندی

طرح گرافیکی برنامه ی پروژه

تشخیص زودهنگام خطاهای برنامه ریزی

بهینه سازی جنبه های لجستیک

تخمین زمان(۴D)

پیوند اهداف با لیست قیمت مواد مختلف

تحلیل آسان مهندسی ارزش

برآورد دقیق هزینه در هر مرحله از طراحی

درک پیامدهای مالی حاصل از تصمیمات طراحی

تخمین هزینه(۵D)

کاربرد مدلسازی اطلاعات ساختمان:

گرچه علاقه سازمانها برای اجرای مدلسازی اطلاعات ساختمان به طور مستمر در حال افزایش است، با اینحال تعداد تحقیقات درباره دیدگاه مربوط به مدیریت پروژه چندان قابل توجه نیست. مدیران ساخت و ساز یا پیمانکاران عمومی می توانند از این تکنولوژی برای استخراج کمیت کار جهت برآورد هزینه استفاده کنند. علاوه بر این، می توانند رندرهای سه بعدی قدرتمندی ارائه دهند. همچنین، BIM یکپارچه، معروف به ۴D BIM را نیز می توان برای انیمیشن ها، تجزیه و تحلیل ایمنی و تهیه نقشه های لجستیکی سایت استفاده کرد. مدیران می توانند از BIM جهت هماهنگی کار با پیمانکاران فرعی نیز استفاده کنند و همچنین برنامه زمانبندی و هزینه های خود را به کمک این سیستم به روزآوری نمایند.

مدل اطلاعاتی ساختمان می تواند از ابتدای شروع پروژه آزادانه مورد استفاده قرار گیرد. همکاری نزدیک طراح و سازنده می تواند نتیجه استفاده از مدلسازی اطلاعات ساختمان به عنوان یک فرآیند قوی و موثر باشد. در ضمیمه BIM، مدل طراحی و مدل ساخت و ساز مشخص می شوند. مدل طراحی توسط مهندسین مشاور و معمار در سطحی جزئی از اسناد ساختمانی دوبعدی تکمیل می گردد. مدل ساخت و ساز نیز توسط پیمانکار اصلی و پیمانکاران فرعی تدوین می شود. تدوینگرهای هر مدل مجزا، می توانند بر روی فایل های خود کار کنند و آن ها را به روز نمایند و مسئول صحت ابعاد مدل خود هستند. مدل های مجزا را میتوان به یکدیگر پیوند داد تا یک مدل جامع شکل گیرد و از این مدل برای بسیاری اهداف از جمله شناسایی تصادم، بازاریابی و نگهداری ابنیه تجهیزات استفاده شود.

با استفاده از BIM فرایند ارتباطی بین ذینفعان پروژه می تواند به شکل چشمگیری افزایش یابد. دلیل این امر، درک آسان مدل های ۳ بعدی ساختمانها در مقایسه با نقشه های ۲ بعدی است، جایی که ابتدا باید نقشه را آنالیز کرده و سپس تصویر ذهنی از آنچه که در مدل ۳ بعدی قابل دیدن است، بسازیم. از دیگر مزایای استفاده از این فناوری می توان به صرفه جویی در وقت و هزینه برای تولید طرح مجازی ساختمان اشاره کرد.

چالش های استفاده از BIM:

شرکت های معماری و مشاوره که در فاز طراحی فعالیت می کنند بدلیل کمبود سرمایه در شرکت های کوچکتر نمی توانند سرمایه گذاری کافی در فناوری های جدید داشته باشند.
مانع دیگری که در ایران در برابر مدلسازی اطلاعاتی ساختمان وجود دارد این است که صنعت ساخت و ساز در سطحی مبتدی قرار دارد که این امر پیدا کردن ذینفعانی که صلاحیت لازم برای شرکت در پروژه های BIM را داشته باشند، دشوار می سازد.
علاوه بر این، تحقیقات نشان می دهد که هزینه و زمان لازم برای آموزش کارکنان به طور کارآمد به کمک BIM بسیار زیاد است و شرکت ها قادر به تامین این هزینه نیستند و درنتیجه این شرکت ها علاقه کمتری به این فناوری نشان می دهند.
اجرای BIM دشوارتر از چیزی است که توسعه دهندگان نرم افزار پیشنهاد می کنند. یک مشکل رایج، تهیه فایل در فرمت های مختلف برای عملکرد صحیح هنگام ایجاد یک مدل ترکیبی از اطلاعات ساختمان است.
در مصاحبه های حقوقی نیز ادعا شده است که مدلسازی اطلاعات ساختمان فاقد اعتبار قانونی است.

بدیهی است که یکی از وظایف اصلی مدیران پروژه، تحویل موفقیت آمیز پروژه است و چون مدیران پروژه آشنایی کمی با BIM دارند به طور کلی آن طور که باید از مزایای این فناوری بهره برداری نمی کنند. این فناوری موجب ارتباطات بهتر بین ذینفعان می شود که امری حیاتی برای تحقق اهداف یک پروژه است. از سوی دیگر استفاده از این فناوری سبب بهینه شدن هماهنگی و برنامه ریزی پروژه های ساختمانی می شود.