بازیافت نخاله های ساختمانی در دپو پسماند:
در این مقاله به بررسی مزایای بازیافت نخاله های ساختمانی در دپو پسماند شهری می پردازیم. این مقاله بطور خاص به بازیافت خاک و شن و ماسه می پردازد که نرخ بازیافت آن می تواند به ۹۵% برسد. اینکه آیا با توجه به لزوم حمل و نقل ضایعات ساختمانی تا کارخانه بازیافت و مصرف انرژی و همچنین آلودگی های زیست محیطی ناشی از فرایند بازیافت، آیا می توان بازیافت ضایعات ساختمانی را بهتر از دپو آن در پسماند شهری دانست یا خیر. از سوی دیگر، آنچه بازیافت ضایعات ساختمانی را از نظر اقتصادی توجیه پذیر می سازد شامل فواصل حمل و میزان مصرف سوخت و الکتریسیته و هزینه های آن است. می توان گفت هم از نظر زیست محیطی و هم از نظر اقصادی، فاصله حمل بعنوان پارامتر کلیدی در امکان سنجی احداث کارخانه بازیافت شناخته می شود.
با توجه به اینکه در بسیاری از کشورهای درحال توسعه، بخش زیادی از ضایعات ساختمانی به دپوهای غیر قانونی و کناره جاده ها منتقل می شوند، بازیافت نخاله های ساختمانی در دپو پسماند یک راهکار دور از ذهن بنظر می رسد. درحالیکه در کشورهای پیشرفته، مصرف مصالح بازیافتی بعنوان جایگزین منابع معدنی بسیار رایج است. تولید این مصالح معمولاً بصورت خشک و شامل مراحل خورد کردن، سرند کردن و فیلتر کردن می باشد. روش های بازیافت بصورت تر نیز برای تولید سنگدانه های بازیافتی وجود دارند که معمولاً با مشکل پساب حاصل از فرایند بازیافت مواجه هستند.
در هر دو این روش ها، ابتدا قطعات بزرگ شیشه، چوب، پارچه، پلاستیک و فلز بصورت دستی از ضایعات جدا می شود. این قطعات معمولاً ابعادی بزرگتر از ۴۰۰ میلیمتر دارند. سپس قطعات بزرگتر از ۶۰ میلیمتر با سرند ویبره از نخاله ها جدا می شوند. قطعات بزرگتر از ۶۰ میلیمتر برای رسیدن به ابعاد مورد نیاز به سنگ شکن منتقل می شوند. این مصالح در سیستم بازیافت تر بوسیله آب شستشو می شوند تا خاک و گرد و غبار آن جدا شود. سپس سنگدانه های تولید شده در دسته های ابعادی مختلف دپو می شوند. سنگدانه های بازیافتی ممکن است مستقیماً به بازار عرضه شوند و یا برای تولید بتن یا قطعات بتنی پیش ساخته مورد استفاده قرار گیرند. مصالحی که خارج از دانه بندی مورد نیاز بازار باشند بعنوان موارد پر کننده بکار گرفته می شوند. سیستم بازیافت تر این امکان را حاصل می نماید که مصالح ریزدانه بیشتری تولید شود.
تحقیقات نشان می دهد که مصالح حاصل از بازیافت نخاله های ساختمانی در دپو پسماند عمدتاً کیفیت کمتری نسبت به مصالح معدنی دارند. لذا استفاده از این مصالح نیازمند اقدامات ویژه ای می باشد. برای مثال با جایگزینی سنگدانه های بازیافتی بجای سنگدانه های طبیعی در بتن لازم است مقادیر بیشتری سیمان مصرف شود. با این حال امکان جایگزینی ۱۰۰ درصدی مصالح بازیافتی با برخی مصالح طبیعی وجود دارد. بخصوص در بتن های تنظیف یا بتن های پر کننده می توان بطور کامل از سنگدانه های بازیافتی استفاده نمود.
جهت آشنایی بیشتر با موارد استفاده از مصالح بازیافتی در تولید بتن پیشنهاد می شود مقاله “مشخصات فنی بتن با مصالح بازیافتی” را مطالعه فرمایید.
جهت بررسی عملکرد کارخانه های بازیافت باید توجه ویژه ای درخصوص میزان مصرف سوخت و مصرف برق صورت پذیرد. ماشین آلات بازیافت بطور معمول از برق استفاده می کنند. درحالیکه ماشین آلات حمل و بارگیری و تخلیه ضایعات ساختمانی از سوخت دیزل استفاده می کنند. همچنین بررسی کارخانه های بازیافت نخاله های ساختمانی از نظر محصول خروجی نشان می دهد که خروجی کارخانه به نسبت تقریبی دو سهم شن، یک سهم ماسه و یک سهم خاک می باشد. میزان درآمدزایی این کارخانه ها ارتباط زیادی با قوانین مربوط به دپو ضایعات ساختمانی در محل پسماند شهری و نیاز بازار به مصالح حاصل از بازیافت دارد.