دلایل افزایش هزینه پروژه ها:
افزایش هزینه های پروژه های راهسازی، یکی از ویژگی های همیشگی این نوع پروژه ها می باشد. افزایش بیش از حد هزینه ها، مهم ترین نگرانی برای کارفرمایان دولتی و خصوصی است . زیرا می تواند تاثیر منفی بر توجیه پذیری طرح های عمرانی و اقتصاد کشور داشته باشد و موجب اضطراب قابل توجهی در بین سرمایه گذاران و مردم شود و حتی سبب بی ثباتی سیاسی و اجتماعی گردد.
تعیین هزینه های احتمالی پروژه، یک مشکل فراگیر در میان مهندسان است. زیرا مبلغی که در برآورد اولیه پروژه گنجانده شده است، به طور قطع برای جبران هزینه های واقعی پروژه کافی نخواهد بود. این موضوع از بررسی ۴۹ پروژه ساخت وساز جاده ای در کشور آمریکا به ارزش ۰٫۵ تا ۹۷ میلیون دلار که با قراردادهای متداول اجرا شده اند، نتیجه گیری شده است. بر این اساس، ضروری است که کارفرمایان بخش دولتی بتوانند در متن قرارداد، شرایط احتمالی مناسبی را تعیین کنند تا تفاوت های ظریفی که سبب افزایش هزینه های پروژه می شود را در نظر بگیرند.
در توضیح دلایل افزایش هزینه ها در پروژه های راهسازی، چندین دیدگاه وجود دارد. برخی محققان، تاثیرات آسیب زا ناشی از تصمیمات استراتژیک اتخاذ شده توسط مدیریت ارشد یا ذینفعان کلیدی پروژه را علت اصلی افزایش هزینه ها می دانند. درحالیکه دیگران هزینه های بیش از حد پروژه را ناشی از اشتباهات اغلب عمدی و متداول از جمله خوش بینی بیش از حد در برآورد هزینه ها، عدم توجه به آنالیزهای مشاور، عدم کنترل میزان تغییرات طرح و مدیریت ریسک ضعیف می دانند.
باتوجه به پیچیدگی و عدم اطمینانی که در هنگام تهیه برآورد بودجه پروژه های راهسازی وجود دارد، به خصوص هنگامی که اطلاعات محدودی در دسترس باشد، احتمال برآورد اشتباه هزینه ها بالا می رود. علاوه بر این ممکن است نیازها و خواسته های ذینفعان در طول فرآیند طراحی در نتیجه تغییر شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فناوری تغییر کند.
استفاده از آمار و احتمالات:
یکی از روش های لحاظ نمودن افزایش هزینه ها در پروژه های راهسازی توجه به توزیع آماری هزینه های پروژه در بخش های مختلف می باشد تا با توجه به این آمار بتوان افزایش هزینه ها را با روش های احتمالاتی محاسبه نمود. پیش بینی می شود هزینه پروژه های راهسازی از توزیع آماری نرمال تبعیت نماید و بتوان به راحتی برای احتمالات مختلف، میزان تقریبی افزایش هزینه نسبت به برآورد اولیه را محاسبه نمود.
با این حال، انتخاب یک توزیع آماری نامناسب می تواند احتمالات نادرستی را ایجاد کند. این داوری نادرست اغلب بر تصمیم گیری ذینفعان تاثیر منفی می گذارد و منجر به نتایجی می شود که به پیشرفت پروژه آسیب زده و حتی به اشتباه پروژه را فاقد توجیه اقتصادی کافی نشان می دهد.
علاوه بر این، عدم وجود سوابق پروژه های مشابه با اطلاعات دقیق در مورد هزینه ها می تواند مانع از صحت توزیع آماری فرض شده گردد. این موضوع در کشور ایران به یکی از دلایل اصلی ناکارآمد بودن روش های آماری و نیاز به استفاده از روش های شبیه سازی تبدیل شده است. البته در ابعاد جهانی هم برخی از پروژه ها که نسبتا نادر هستند با چنین مشکلی مواجه می شوند.
