دستورالعمل انعقاد پیمان اجرای كارهای ساختمانی به‌صورت سرجمع برای انعقاد به صورت قراردادهای سرجمع از نوع گروه اول (لازم‌الاجرا) ابلاغ‌شده است؛ تا برای انعقاد پیمان‌های كارهای ساختمانی با سطح زیربنا تا ۴۰۰۰ مترمربع به اجرا گذاشته شود.
تفاوت های لایحه تاخیرات از منظر شرایط عمومی پیمان و قراردادهای سرجمع
۱٫ طبق ماده ۵۰ شرایط عمومی پیمان در پایان کار، درصورتی‌که مدت انجام کار، بیش از مدت اولیه پیمان به‌علاوه مدت‌های تمدیدشده پیمان باشد، مهندس مشاور با رعایت ماده ۳۰ و رسیدگی به دلایل پیمانکار، مدت تأخیر غیرمجاز پیمانکار را تعیین می‌کند تا پس از تصویب کارفرما، ملاک محاسبه لایحه تاخیرات خسارت تأخیر قرار گیرد.
ولی در قراردادهای سرجمع طبق ماده ۸ به جهت مستندسازی و شفافیت کارها، لازم است حداکثر هر شش ماه یک‌بار به تاخیرات (نسبت به آخرین برنامه زمانی تفصیلی مصوب) رسیدگی و میزان تاخیرات مجاز و غیرمجاز مشخص و مستند شود. به این منظور پیمانکار باید در پایان هر دوره حداکثر شش‌ماهه، گزارش تاخیرات را با ارائه محاسبات و دلایل توجیهی، به مهندس مشاور تسلیم کند.
میزان تاخیرات مجاز و غیرمجاز که توسط مهندس مشاور و با رسیدگی به دلایل پیمانکار تعیین می‌شود، پس از تصویب کارفرما در مدت پیمان ملاک عمل بوده و در پایان پیمان نیز به‌عنوان مستندات رسیدگی به تاخیرات، مبنای عمل قرار می‌گیرد. زمان رسیدگی توسط مشاور و تصویب کارفرما برای هر دوره شش‌ماهه، حداکثر یک ماه از تاریخ ارائه گزارش تاخیرات توسط پیمانکار می‌باشد.
۲٫ طبق بند “و” ماده ۱۲ قرارداد سرجمع هرگاه کارفرما در پرداخت پیش‌پرداخت‌ها، صورت‌وضعیت‌ها (موقت، قطعی و تعدیل) و سپرده‌ها تأخیر نماید علاوه بر تمدید مدت پیمان به‌اندازه ۵۰ درصد زمان محاسبه‌شده بر اساس بخشنامه ۵۰۹۰، کارفرما باید به‌منظور جبران خسارت ناشی از تأخیر در تأدیه اصل بدهی، بر اساس نرخ تورم اعلامی مرکز آمار ایران، به پیمانکار خسارت بپردازد.
نحوه پرداخت در قراردادهی سرجمع
با توجه به قوانین و توافقات انجام شده هنگام بستن قرارداد، نحوه پرداخت در قراردادهای سرجمع به روش های زیر امکان پذیر است.
پیش پرداخت:
کارفرما بنا به تقاضای پیمانکار درصدی از مبلغ اولیه پیمان را که در ماده ۱۱ تعیین‌شده است به پیمانکار پرداخت می‌کند.
پرداخت های موقت:
پرداخت‌های موقت بر اساس درصدی از مبلغ هر یک از زیر پروژه‌ها و در چارچوب و ترتیبی که در پیوست دو دستورالعمل قرارداد سرجمع تفکیک گردیده است، به‌صورت ماهانه صورت خواهد پذیرفت.
پیوست دو درصدهای انجام هر کار را برای فعالیت‌های مختلف کار به‌منظور پرداخت‌های موقت برای هر ساختمان به تفکیک، تعیین می‌کند. از تقسیم مبلغ ریالی هر فعالیت به مبلغ برآورد هزینه اجرای کار، درصد هر فعالیت به دست می‌آید.
نکته: در مرحله شروع کار، در صورت عدم معرفی رئیس کارگاه دارای صلاحیت توسط پیمانکار و شروع به کار وی یا عدم تائید رئیس کارگاه معرفی‌شده توسط کارفرما، پرداخت صورت‌وضعیت‌های موقت امکان‌پذیر نیست.
پرداخت قطعی:
مبلغ پرداخت قطعی در قراردادهای سرجمع به پیمانکار، از حاصل‌ضرب ارقام سطوح که در پیوست چهار ضمیمه‌شده است و نرخ پیمان، به‌علاوه تغییرات رخ‌داده که حجم عملیات را نسبت به نقشه‌های اولیه تغییر دهند، به دست می‌آید.
جریمه تاخیرهای کارفرما در قراردادهای سرجمع
در قراردادهای سرجمع درصورتی‌که کارفرما در تأمین زمین (محل اجرا کار)، تهیه کامل نقشه‌های اجرایی، پیش‌بینی اعتبار لازم در قانون بودجه سنواتی برای پروژه یا تأمین مجوز در پروژه‌هایی که نیاز به اخذ مجوزهای موردنیاز از طرف کارفرما است (طبق برنامه زمانی اجرای کار) قصور داشته باشد، تخلف دستگاه اجرایی محسوب شده و ملزم به پرداخت خسارت به پیمانکار بر اساس مفاد پیمان می‌باشد.
قراردادهای سرجمع و جبران خسارت دیرکرد در پرداخت ها
در قراردادهای سرجمع هرگاه کارفرما در پرداخت پیش‌پرداخت‌ها، صورت‌وضعیت‌ها (موقت، قطعی و تعدیل) و سپرده‌ها تأخیر نماید، به‌منظور جبران خسارت ناشی از تأخیر در تأدیه اصل بدهی، کارفرما بر اساس نرخ تورم اعلامی مرکز آمار ایران، به پیمانکار خسارت می‌پردازد.
مدت تأخیر در هر پرداخت، از تاریخ آخرین مهلت مندرج در ماده ۳۷ شرایط عمومی پیمان تا تاریخ تحویل چک به پیمانکار یا واریز وجه به حساب وی (هرکدام که مقدم باشد) خواهد بود.
نکته: حداکثر خسارت پرداختی به پیمانکار بابت جبران خسارت دیرکرد در پرداخت‌ها، ۲٫۵ درصد مبلغ اولیه پیمان است و مازاد بر آن قابل پرداخت نیست. البته در صورت احراز شرایط زیر، محدودیت پرداخت خسارت به پیمانکار تا سقف ۲٫۵ درصد مبلغ اولیه پیمان برداشته می‌شود:
۱٫ پروژه‌های با پیشرفت ریالی ۹۰ درصد مبلغ اولیه پیمان و بیشتر (در محاسبه پیشرفت ریالی، مبالغ ناشی از تعدیل لحاظ نمی‌شود)؛
۲٫ پیمان‌هایی که با اعمال ماده ۴۸ شرایط عمومی پیمان خاتمه داده‌شده‌اند (در مدت پس از ابلاغ خاتمه پیمان تا زمانی که مطالبات تسویه نشده باشد).
