استفاده مجدد از ضایعات ساختمانی:
در این مقاله به روش صحیح تخریب ساختمان به منظور استحصال حداکثر میزان مصالح قابل مصرف مجدد یا قابل بازیافت از ضایعات ساختمانی می پردازیم. بخش زیادی از نخاله های ساختمانی حاصل از تخریب، قابل استفاده مجدد می باشند. در بسیاری از موارد، هزینه تفکیک یا بازیافت این مصالح ساختمانی از هزینه تامین مصالح کمتر است. علاوه بر آن، تلاش برای استفاده مجدد از ضایعات ساختمانی سبب حفاظت از محیط زیست و گام برداشتن در مسیر توسعه پایدار می گردد.
ساده ترین نوع استفاده مجدد از ضایعات ساختمانی که در کشور ایران هم به انجام می رسد، تفکیک اسکلت فلزی ساختمان قدیمی و یا استفاده مجدد از آجرهای ساختمان تخریب شده برای کرسی چینی و دیوارچینی پارکینگ و حیاط می باشد.
در کشورهای اروپایی، بخشی از مصالح حاصل از تخریب ساختمان، پس از خورد شدن در ابعاد مناسب، برای سنگ چینی زیر فونداسیون ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. در کشورهایی همچون آلمان، اینگونه مصارف ضایعات ساختمانی به قدری رایج است که بازار آن عملاً اشباع شده است. لذا در این کشورها تلاش می شود با بکارگیری روش صحیح تخریب ساختمان بتوان تا حد ممکن از ضایعات ساختمانی در مصارف دیگر نیز استفاده نمود. یکی از مصارف ضایعات ساختمانی می تواند بعنوان سنگدانه در تولید بتن سازه ای باشد.
تفکیک ضایعات ساختمانی:
مصالح قابل استفاده به عنوان سنگدانه مصرفی در بتن باید خلوص و کیفیت قابل توجهی داشته باشند. به این منظور، علاوه بر روش های متداول تفکیک مصالح از ضایعات ساختمانی (از جمله دقت در زمان تخریب، تفکیک دستی و تفکیک مصالح کوچکتر از ۶ میلیمتر با پمپ باد) از فناوری های نوینی استفاده می گردد. یکی از این فناوری ها، استفاده از طیف نور فرابنفش است که مصالح سرامیکی و بتنی را به راحتی از ضایعات ساختمانی مجزا می سازد.
این فناوری سبب می شود ناخالصی هایی همچون قطعات بلوک های بتن گازی (AAC) به راحتی از سنگدانه ها جدا شوند. وجود قطعات بلوک های بتن گازی (AAC) در سنگدانه بدلیل داشتن سولفات زیاد سبب کاهش کیفیت بتن می گردد. از دیگر موادی که سبب کاهش کیفیت سنگدانه های بازیافتی می گردد می توان به مواد ارگانیک همچون چوب و برخی فوم ها اشاره نمود. همچنین گچ یکی از ناخالصی های متداول موجود در سنگدانه های بازیافتی است. وجود این ناخالصی ها سبب کاهش مقاومت بتن، تاخیر در گیرش بتن و افزایش ترک در بتن می گردد. استفاده از این فناوری در کنار آموزش روش صحیح تخریب ساختمان به کارگران ساختمانی سبب افزایش امکان استفاده از ضایعات ساختمانی می گردد.
تخریب ساختمان برای تفکیک ضایعات:
بسیاری از تحقیقات نشان می دهند که توجه به تفکیک مصالح در زمان تخریب ساختمان های فرسوده، مهمترین عامل در امکان مصرف مجدد ضایعات ساختمانی می باشد. هنوز در بسیاری از کشورها، تفکیک مصالح قابل استفاده از ضایعات ساختمانی به سه روش دستی، تفکیک وزنی و جداسازی آهن ربایی صورت می پذیرد.
در روش صحیح تخریب ساختمان باید در ابتدا مصالح قابل استفاده مجدد، شناسایی و تعیین شود. سپس برای جداسازی اقلامی همچون رادیاتورها، درهای ضد حریق، پنجره های آلومینیومی و… بطور سالم، برنامه ریزی گردد. در صورت تمایل به استفاده از مصالح آجر و بتن حاصل از تخریب ساختمان لازم است لایه گچ یا پلاستر روی سازه یا دیوار، پیش از تخریب برداشته شود. در ساختمان های قدیمی که از مصالح سمی همچون آزبست استفاده کرده اند باید این مصالح پیش از تخریب جدا شده و در پوشش نایلونی به محل دفع منتقل شوند. این موضوع برای مصالح برقی حاوی جیوه نیز مطرح می باشد.
پژوهش ها نشان می دهند که در صورت اعمال روش صحیح تخریب ساختمان، می توان با استفاده از فناوری های نوین به سنگدانه هایی با ۹۷ درصد خلوص رسید که برای تولید بتن سازه ای مناسب هستند.