اهمیت دانش و تجربه در صنعت ساختمان
صنعت ساخت وساز صنعتی مبتنی بر دانش است و وابستگی زیادی به دانش اعضای تیم پروژه دارد. در واقع از آنجا که این صنعت بر مبنای پروژه استوار است، اکثریت دانش این صنعت از پروژه ها حاصل می شود. بنابراین ثبت، تسهیم و استفاده بهینه از دانش ترکیبی نیروی کار فعلی برای جلوگیری از، ازدست دادن دارایی های حیاتی ضروری است؛ بدان معنی که شرکت های عمرانی برای بهبود مداوم عملکرد سازمانی باید درس آموخته ها را جزئی از سرمایه سازمان در نظر بگیرند.
با وجود تلاش هایی که صورت گرفته، استفاده از درس آموخته ها اندک است و سازمانها به طور مداوم اشتباهات را تکرار می کنند، توانایی یادگیری از پروژه های پیشین را ندارند و در انتقال آموخته ها از یک پروژه به پروژه دیگر موفق نیستند. به همین منظور شرکت های ساختمانی برای ثبت و به اشتراک گذاشتن آموخته های خود نیاز به توسعه ابزاری دارند که این امور را در طول چرخه عمر پروژه تسهیل کند.
درس آموخته یا Lessons-learned
درس آموخته ها عناصر یادگیری سازمانی و مدیریت دانش هستند. درس آموخته به عنوان دانش حاصل از تجربه و موفقیت یا به منظور بهبود عملکرد در آینده، تعریف می شود. آن چه که به شرکت های ساختمانی انگیزه اجرای سیستم ثبت درس آموخته را داده است:
۱) یادگیری از پروژه های گذشته به منظور جلوگیری از تکرار اشتباهات،
۲) اطمینان از تکرار موفقیت های گذشته،
۳) مزیت رقابتی بر دیگر شرکتها،
۴) اجتناب از فرار مغزها،
۵) و اطمینان از نوآوری می باشد.
سه پدیده مهم نیز در ثبت دروس توسط متخصصان ساخت و ساز وجود دارد:
- متخصصان گاهی اوقات شیوه های خوب / بد را هنگام اجرای پروژه ها و پس از اتمام آنها ثبت می کنند.
- فراوانی ثبت شیوه های بد یا شکست ها بسیار کمتر از ثبت موارد مثبت است.
- اکثر اقدامات خوب / بد برای استفاده شخصی است و مورد استفاده تیم یا سازمان نیستند.
دلایل اصلی این رفتار، کمبود وقت کارکنان، عدم حمایت مدیریت و عدم وجود انگیزه یا دستورالعمل ها است. اکتر سازمان های عمرانی که در حال حاضر برنامه درس آموخته ها را دارند از پایگاه داده مبتنی بر وب که دارای امنیت کمی است، استفاده می کنند. مشکل پایگاه داده ها این است که به طور گسترده مورد استفاده قرار نمی گیرند. زیرا اسناد موجود بیشتر از اینکه بر روی چگونگی بدست آمدن نتیجه متمرکز باشند، بر روی آن چه که حاصل شده و/ یا اینکه چرا کار کرد یا نکرد (دانش حاصل از فرآیند)، تمرکز داشتند. با اینکه قدم های مثبتی در جهت ثبت درس آموخته در شرکت های ساختمانی صورت گرفته، اما همچنان مزایای یادگیری از آن به طور کامل درک نشده است.
فناوری ICT در شرکت های ساخت و ساز
پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در صنعت ساخت و ساز تدریجی و آهسته بوده است و اغلب فناوری هایی که در دسترس هستند تا حد زیادی مورد استفاده قرار نمی گیرند. دلیل این امر آن است که بیشتر بنگاه های ساخت و ساز، شرکت های متوسط و کوچک (SME) هستند و بودجه لازم برای سرمایه گذاری بر روی فناوری اطلاعات را در اختیار ندارند. در مقابل، امروزه بیشتر کارگران ساختمانی هنگام کار از تلفن همراه خود استفاده می کنند. استفاده از تلفن های هوشمند و سایر فناوری های همراه، مدیران پروژه را قادر ساخته است تا در هر مکانی اطلاعات پروژه را وارد، ذخیره و پردازش کنند و در مکانی دیگر به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.
از سویی دیگر، این فناوری ها پیوندی بین کارگران هنگام فعالیت هایشان برقرار می کند و به هنگام پیشرفت پروژه، درس آموخته ها سریعا ثبت می شوند تا بتوان از آن ها در مراحل بعدی پروژه نیز استفاده کرد.
در این مقاله به معرفی سیستم فضای اشتراکی ابری متحرک (The Mobile Cloud Shared Workspace (MCSW) system) به عنوان روشی موثر برای مقابله با چالش های پیاده سازی سیستم ثبت درس آموخته ها در شرکت های ساختمانی پرداخته شده است.
سیستم فضای اشتراکی ابری متحرک
سیستم پیشنهادی از سه مولفه اصلی تشکیل شده است که هر کدام از آن ها طی پیاده سازی یک سیستم ثبت درس آموخته مفید و قابل استفاده برای صنعت ساخت و ساز، با چالش های مختلفی مقابله می کنند. اول، از آن جا که مدیریت درس آموخته ها فرآیندی مشارکتی است، این سیستم به صورت فضای کاری مشترک است. این نوع فضا، بر روی اشتراک اطلاعات به صورت تالیف، اظهارنظر و یادداشت برداری مشارکتی و به عنوان فعالیتی گروهی، متمرکز است؛ حتی اگر شرکت کنندگان به طور فیزیکی در یک مکان حضور نداشته باشند. فضاهای کاری اشتراکی به منظور حمایت از وظایف مشارکتی و در اختیار قرار دادن فضایی مجازی برای کاربران است که بتوانند در آن اطلاعات را به اشتراک گذاشته و تبادل اطلاعات داشته باشند.
علاوه بر ارائه همه جایی، تلفن های هوشمند قادر به ضبط آسان چندرسانه ای هستند که روند اشتراک دانش را غنی تر می کند. با اینکه این دستگاه ها طیف گسترده ای از مزایا را برای یک سیستم درس آموخته ارائه می دهند؛ دارای یک محدودیت مهم هستند: قابلیت ذخیره و پردازش کمی دارند. هنگامی که حجم اطلاعات در یک سیستم ثبت درس آموخته، افزایش می یابد، ذخیره شدن این اطلاعات در تلفن های هوشمند و تبلت ها ممکن نیست و وجود یک مولفه سوم در کل سیستم ضروری است. این مولفه سوم همان محاسبات ابری برای ذخیره و پردازش داده ها خارج از دستگاه تلفن همراه است.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که سازمان ها نیاز به توسعه فرهنگ نوآوری را تصدیق نموده اند. از سویی دیگر کاربران، این سیستم را به عنوان ابزاری برای بهبود فرآیندهای پروژه ساختمانی می دانند.