هزینه کاهش راندمان یا هزینه تسریع در پروژه چیست؟
در بسیاری از پروژه ها، عملیات اجرایی به دلایل مختلف خارج از قصور پیمانکار با مشکل مواجه می شود. درصورتیکه بروز این موارد سبب تاخیر در پروژه شود، مطابق با ماده ۳۰ شرایط عمومی پیمان به محاسبه تاخیرات مجاز پرداخته می شود.
اما گاهی این موارد سبب تاخیر در پروژه نشده و سبب تصدیع در پروژه می شوند. به این معنی که صعوبت عملیات اجرایی را بالا می برند و یا پیمانکار را ناگزیر می سازند با پرداخت هزینه های بیشتر، از بروز تاخیر در پروژه جلوگیری نماید، پروژه را سر وقت تمام کرده و عملاً سبب تسریع در پروژه شود. در این موارد می بایست هزینه کاهش راندمان در لایحه ضرر و زیان پیمانکار منظور گردد.
در ادامه، نمونه ای از محاسبه کاهش راندمان و یا هزینه تسریع پروژه را با هم بررسی می کنیم.
نمونه محاسبه کاهش راندمان یا هزینه تسریع در پروژه
گزارش وضعیت پیشرفت پروژه و دوره های فعالیت و توقف عملیات اجرایی در قالب گراف ذیل قابل مشاهده می باشد:
مدت اولیه قرارداد ۱۸ ماه بوده است اما پروژه با ۲ ماه تاخیر و در مدت ۲۰ ماه از تاریخ قرارداد، مورد تحویل قرار گرفته است. از مدت ۲۰ ماهه مذکور، کارگاه جمعاً به میزان ۱۳ ماه فعال بوده و ۷ ماه دیگر بدلیل تاخیر در تحویل شمع ها (۵/۴ ماه) و عدم امکان اجرای سندبلاست و رنگ (۳ ماه) بدلیل برودت هوا، عملیات اجرایی کارگاه متوقف بوده است.
بدیهی است اگر پیمانکار از اجرای برنامه خود در زمان انعقاد قرارداد برای انجام کارها یا بخشی از آن‌ها منع شود، ممکن است نرخ بهره‌وری کمتری نسبت به حالت برنامه‌ریزی‌شده در فعالیت‌های تحت تأثیر به دست آید.
درنتیجه درمجموع، این فعالیت‌های کاری هزینه بیشتر و درآمد کمتری برای پیمانکار خواهند داشت. همچنین کارهایی که بهره‌وری کمتری داشته باشند منجر به الف) تأخیر، ب) نیاز به تسریع، ج) یا ترکیبی از این دو می‌شوند.
زمان کاهش یافته اتمام یک پروژه در صنعت ساخت، به عنوان برنامه زمان بندی فشرده شده در نظر گرفته می شود. این فرآیند فشرده سازی اثر منفی روی بهره وری دارد و می تواند منجر به بروز اختلاف بین کارفرما و پیمانکار شود.
همانطور که در شکل زیر مشخص است نفرساعت مورد نیاز پروژه در هر هفته درحالتی که برنامه زمان بندی فشرده شده است بسیار بیشتر از حالت معمولی است. ساعت اضافی کارکرد مربوط به کاهش بهره وری و همچنین نفر ساعت مورد نیاز برای تسریع فعالیت ها است.
به طور مثال اگر لازم باشد فعالیت‌های بیشتری به طور همزمان در یک فضای کاری محدود انجام شود و کارگران بیشتری برای دستیابی به درصد مشخصی از تکمیل کار به کارگاه اضافه شوند، ممکن است کارگاه فضای کافی برای آن تعداد نیروی کاری نداشته باشد که این موضوع منجر به کاهش بهره وری خواهد شد.
همچنین وقتی تعداد کارگران زیاد شود لازم است مصالح، ابزارآلات، ماشین آلات افزایش یابد. درنتیجه ممکن است مصالح و ابزارآلات کافی نباشد و منجر به کاهش بهره وری شوند.
معمولا هزینه های مستقیم فشرده سازی برنامه زمان بندی (نظیر حقوق و دستمزد مازاد مربوط به ساعات اضافه کاری و کار در روزهای تعطیل) به سادگی قابل پیگیری هستند و منجر به اختلاف بین پیمانکار و کارفرما نخواهند شد.
اما کاهش بهره وری منابع ناشی از این اقدام به طور واضحی مشخص و قابل تشخیص نیست. درنتیجه از فرمولی که انجمن مهندسین عمران آمریکا (ASCE) ارائه کرده است جهت محاسبه کاهش بهره وری ناشی از فشرده سازی استفاده شده است.
Project size: نفر-ساعت واقعی استفاده شده در پروژه
سایر متغیرهای فرمول در جدول زیر قابل مشاهده است.
هزینه های موثر در کاهش بهره وری
محاسبات مربوط به کاهش بهره وری در اثر تسریع و فشرده سازی برنامه زمان بندی این پروژه در ادامه قابل مشاهده است.
نفر ساعت استفاده شده در پروژه طبق گزارشات روزانه و ماهیانه:
براساس گزارش روزانه مورخ ۰۶/۰۴/۱۴۰۱ که بیشترین تعداد نفرات را داشت برابر است با:
بنابراین مبلغ تحمیل شده به پیمانکار در اثر انجام فعالیت ۱۸ ماهه قرارداد در مدت ۵/۱۲ ماه در پروژه (با افزایش ۸/۲۵ درصد هزینه اجرای کار) معادل مبلغ ۴۸،۳۲۴،۸۲۷،۷۷۲ ریال شده است.
در این مقاله عوامل موثر بر راندمان پروژه Project Efficiency را با مثال عملی برای محاسبه هزینه کاهش راندمان پروژه یا هزینه تسریع در پروژه بررسی کردیم. در صورت نیاز به مشاوره در این خصوص با کارشناسان ما در تماس باشید.