مهلت پرداخت صورت وضعیت پیمانکار توسط کارفرما چقدر است؟
در ماده ۳۷ شرایط عمومی پیمان برای بیان مهلت پرداخت صورت وضعیت پیمانکار توسط کارفرما آمده است:
“مهندس مشاور صورت وضعیت پیمانکار را از نظر تطبیق با اسناد و مدارک پیمان کنترل کرده و در صورت لزوم با تعیین دلیل اصلاح می نماید و آن را در مدت حداکثر ۱۰ روز از تاریخ دریافت از سوی مهندس ناظر، برای کارفرما ارسال می نماید و مراتب را نیز به اطلاع پیمانکار می رساند. کارفرما صورت وضعیت کنترل شده از سوی مهندس مشاور را رسیدگی کرده و پس از کسر وجوهی که بابت صورت وضعیت های موقت قبلی پرداخت شده است و همچنین اعمال کسور قانونی و کسور متعلقه طبق پیمان، باقیمانده مبلغ قابل پرداخت به پیمانکار را حداکثر ظرف ۱۰ روز از تاریخ وصول صورت وضعیت، با صدور چک به نام پیمانکار پرداخت می کند.”
بنابراین مهلت کارفرما در پرداخت مطالبات پیمانکار حداکثر ۲۰ روز از تاریخ ارسال صورت وضعیت توسط مهندس ناظر به مهندس مشاور می باشد.
براساس شرایط عمومی پیمان، کارفرما موظف است ظرف مدت ۲۰ روز از تاریخ دریافت صورت وضعیت پیمانکار، نسبت به پرداخت آن اقدام نماید. اگر کارفرما در پرداخت صورت وضعیت پیمانکار کوتاهی کند، براساس ماده ۳۰ شرایط عمومی پیمان، تاخیرات پیمانکار به تناسب میزان مدت تاخیر در پرداخت ها مجاز خواهد شد. طبق بند ۶-۱ بخشنامه ۵۰۹۰ مدت تاخیر در پرداخت عبارت است از فاصله زمانی بین تاریخ واقعی پرداخت و تاریخ پرداخت طبق پیمان که بیانگر مهلت پرداخت صورت وضعیت پیمانکار توسط کارفرما است.
اگر ناظر صورت وضعیت پیمانکار را مدت زیادی نزد خود نگه دارد و صورت وضعیت با تاخیر فراوان به مشاور و متعاقباً به کارفرما ارسال شود حکم چیست؟
براساس مصوبه شماره ۳۶۳۸/ ش ف مورخ ۱۳۸۱/۱۲/۱۸ شورای عالی فنی، مهلت پرداخت صورت وضعیت ها به حداکثر ۲۰ روز از تاریخ ارسال صورت وضعیت توسط پیمانکار اصلاح شده است.
اما طبق توضیحات ذیل بند ۶-۱ بخشنامه ۵۰۹۰ “تاریخ پرداخت طبق پیمان در مورد صورت وضعیت های موقت عبارت است از ۱۰ روز بعد از تاریخ تسلیم صورت وضعیت به کارفرما”. یعنی همچنان از نظر قانونی، بروز تاخیر در بررسی صورت وضعیت ها توسط ناظر و مهندس مشاور، تعهدی برای کارفرما ایجاد نمی کند و در تمدید مدت مجاز پیمان اثرگذار نخواهد بود.
با این حال بسیاری از کارفرمایان و مشاوران با توجه به مصوبه فوق الذکر (که پس از بخشنامه ۵۰۹۰ تصویب شده است) و نیز غیر منصفانه بودن عدم توجه به تاخیر در روند رسیدگی صورت وضعیت ها در بررسی لایحه تاخیرات، تاریخ پرداخت طبق پیمان را ۲۰ روز بعد از ارسال صورت وضعیت توسط پیمانکار درنظر می گیرند.
محاسبه مدت مجاز پرداخت صورت وضعیت توسط کارفرما در صورتیکه دوره هر صورت وضعیت بیش از یک ماه طول کشیده باشد.
باید توجه شود که طبق بند ۱ بخشنامه ۱۳۰۰ در صورتیکه دوره هر صورت وضعیت بیش از یک ماه به طول انجامیده باشد، مهلت ۱۰ روزه کارفرما برای پرداخت صورت وضعیت، مطابق با فرمول زیر، به تناسب افزایش می یابد و طبق بند ۲ این بخشنامه عملاً مهلت کارفرما از میان مفاد بخشنامه ۵۰۹۰ ، بخشنامه ۱۳۰۰ و روش های متداول دستگاه اجرایی کارفرما (هرکدام که بیشتر باشد) تعیین خواهد شد. (بدیهی است اگر دستگاه اجرایی روش متداولی برای بررسی تاخیر در پرداخت ها داشته باشد باید این روش را در زمان برگزاری مناقصه یا انعقاد قرارداد مشخص نموده و در شرایط خصوصی قرارداد فیمابین درج گردد.)
نکته قابل توجه آن است که اگر صورت وضعیت های پیمانکار در موعد مقرر (یک ماهه) تهیه و ارسال نشود و به دلایلی از جمله کم بودن مبلغ کارکرد پیمانکار، صورت وضعیت ها در دوره طولانی تری تهیه شود، تمدید مدت پیمان ناشی از تاخیر در پرداخت صورت وضعیت ها بطور مضاعف کاهش می یابد چرا که یکبار در فرمول محاسبه مدت تمدید در بخشنامه ۵۰۹۰، مخرج کسر بزرگتر می‌شود و یکبار در محاسبه مهلت کارفرما برای پرداخت صورت وضعیت در بخشنامه ۱۳۰۰ صورت کسر افزایش می‌یابد. یعنی کارفرما هم دیرتر متعهد به پرداخت صورت وضعیت می شود و هم مهلت بیشتری برای پرداخت صورت وضعیت بدست می آورد. لذا پیمانکاران می بایست همواره تلاش کنند تا صورت وضعیت های خود را بصورت منظم و در دوره های یک ماهه تهیه و ارسال نمایند.
اگر کارفرما در پرداخت صورت وضعیت کوتاهی کرد، راهکار قانونی پیمانکار چیست؟
براساس شرایط عمومی پیمان (نشریه ۴۳۱۱) هیچ جریمه ای بابت تاخیر در پرداخت صورت وضعیت های پیمانکار درنظر گرفته نشده است. ممکن است گفته شود که تاخیر در پرداخت صورت وضعیت های پیمانکار باعث مجاز شدن تاخیرات می شود و عملاً جبران خسارت تاخیر در پرداخت صورت وضعیت پیمانکار در قالب پرداخت تعدیل انجام می شود. اما این استدلال درست نیست. پرداخت تعدیل فقط بابت جبران نرخ تورم ناشی از طولانی شدن مدت اجرای کار کفایت می نماید. اما هزینه های بالاسری پیمانکار در مدت اضافه شده چگونه باید جبران شود؟
هیچ بخشنامه ای بابت محاسبه خسارت تاخیر در پرداخت صورت وضعیت های پیمانکاران جود ندارد. چرا که صادر کننده بخشنامه ها (دولت) در واقع بزرگترین کارفرمای کشور است و علاقه ای ندارد که جبران خسارت تاخیر در پرداخت صورت وضعیت پیمانکاران را بر عهده بگیرد. اما قانون مدنی، دیدگاه متفاوتی دارد.
جبران خسارت تاخیر تادیه، راهکار قانونی پیمانکاران در صورت عدم پرداخت مطالبات توسط کارفرما.
براساس ماده ۵۱۵ و ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب (در امور مدنی) جبران خسارت تاخیر تادیه بصورت زیر تعریف شده است:
ماده ۵۱۵: خواهان حق دارد ضمن تقدیم دادخواست یا در اثنای دادرسی و یا بطور مستقل جبران خسارات ناشی از دادرسی یا تاخیر انجام تعهد یا عدم انجام آن را که بعلت تقصیر خوانده نسبت به ادای حق یا امتناع از آن به وی وارد شده یا خواهد شد، همچنین اجرت المثل را به لحاظ عدم تسلیم خواسته یا تاخیر تسلیم آن از باب اتلاف و تسبیب از خوانده مطالبه نماید. دادگاه در موارد یاد شده، میزان خسارت را پس از رسیدگی معین کرده و ضمن حکم راجع به اصل دعوا یا به موجب حکم جداگانه، محکوم علیه را به تادیه خسارت ملزم خواهد نمود. درصورتیکه قرارداد خاصی راجع به خسارت بین طرفین منعقد شده باشد، برابر قرارداد رفتار خواهد شد.
تبصره ۱- در غیر مواردی که دعوای مطالبه خسارت مستقلا یا بعد از ختم دادرسی مطرح شود، مطالبه خسارت های موضوع این ماده مستلزم تقدیم دادخواست نیست.
تبصره ۲- خسارت ناشی از عدم النفع قابل مطالبه نیست و خسارت تاخیر تادیه در موارد قانونی، قابل مطالبه می باشد.
ماده ۵۲۲: در دعاوی که موضوع آن دین و از نوع وجه رایج بوده و با مطالبه داین و تمکن مدیون، مدیون امتناع از پرداخت نموده، درصورت تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه از زمان سررسید تا هنگام پرداخت و پس از مطالبه طلبکار، دادگاه با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین میگردد، محاسبه و مورد حکم قرار خواهد داد، مگر اینکه طرفین به نحو دیگری مصالحه نمایند.
بنابراین نه تنها جبران خسارت تاخیر در پرداخت صورت وضعیت های پیمانکاران از نظر قانونی قابل پیگیری است بلکه روش های علمی برای محاسبه خسارت تاخیر در پرداخت صورت وضعیت ها نیز وجود دارد.
مجموعه ایمن سازان پای با داشتن کارشناسان فنی و حقوقی می تواند شما پیمانکاران را در بکارگیری صحیح این روش ها و احقاق حقوقشان یاری نماید.
حرفه ای انتخاب کنید. درخواست مشاوره
