تجهیز کارگاه و مفهوم طراحی برای ایمنی:
طراحی فضای تجهیز کارگاه در پروژه های ساختمانی، با دیدگاه های مختلفی از جمله سهولت عملیات اجرایی، دسترسی مناسب میان تاسیسات موجود، کاهش هزینه های تجهیز کارگاه (شامل جابجایی و دوباره کاری)، ارتقای ایمنی و … صورت می گیرد.
تمام عوامل ذکر شده باید در ذهن مدیر پروژه، رییس کارگاه و یا هر فرد دیگری که مسئولیت طراحی و تایید پلان تجهیز کارگاه را بر عهده دارد، مورد توجه قرار گیرند. درحالیکه هیچ مهندسی نه قادر است دانش کافی در تمام این زمینه ها را داشته باشد و نه حتی توان تحلیل دقیق ذهنی رابطه میان این مولفه ها را دارد.
به همین دلیل است که دانشمندان برای حل این مسئله به ظاهر ساده به استفاده از الگوریتم های فراابتکاری همانند الگوریتم ژنتیک و الگوریتم مورچگان روی آورده اند. این الگوریتم ها تلاش می کنند تا طرح بهینه ای را ارائه کنند که ضمن کاهش هزینه های پروژه، ایمنی سایت کارگاهی را نیز مورد توجه قرار دهد.
اساس این نوع پژوهش ها بر پایه مفهوم “طراحی برای ایمنی” استوار است. به این معنی که در آینده نه چندان دور، مهندسان قادر خواهند بود ساختمان ها و روش های اجرای پروژه را به گونه ای طراحی و برنامه ریزی کنند که هیچ یک از افراد حاضر در پروژه اصلاً در معرض خطر بروز حادثه قرار نگیرند. یک مثال ساده از طراحی برای ایمنی این است که اگر در خانه فرزند کوچکی دارید، هرگز مواد شوینده را در بطری نوشابه نگهداری نکنید. با پرهیز از این کار، شما فرزندتان را از قرارگیری در معرض خطر مسمومیت محافظت نموده اید.
رویکردهای متناقض ایمنی در تجهیز کارگاه:
در کارگاه های ساختمانی هم تاسیسات و تجهیزاتی وجود دارد که حکم بطری مواد شوینده را ایفا می کنند. تاورکرین ها، مواد منفجره و یا سمی، مسیرهای پر تردد و … می توانند به راحتی فاجعه ای را در کارگاه رقم بزنند. در نتیجه به میزانی که سایر تاسیسات و تجهیزات و همچنین افراد تا حد ممکن از چنین بخش هایی فاصله داشته باشند، احتمال بروز فاجعه در کارگاه کاهش می یابد.
مشکل اینجاست که اولاً محل چنین تاسیساتی توسط ماهیت پروژه و جانمایی ساختمان ها و دسترسی های موجود محدود می شوند، ثانیاً اکثر این تاسیسات ثابت بوده و در صورت جابجایی هزینه قابل توجهی را به پروژه تحمیل می کنند و ثالثاً در کارگاه های شهری که فضای بسیار محدود و بسته ای دارند، عملاً گزینه های چندانی برای جانمایی این تاسیسات وجود ندارد.
از سوی دیگر، به منظور افزایش بهره وری پرسنل و کاهش هزینه های تجهیز کارگاه بهتر است تاسیسات و تجهیزات موقت پروژه، تا حد ممکن در مجاورت یکدیگر قرار گیرند. بخصوص از نظر ایمنی، نزدیک بودن تاسیساتی که ارتباط زیادی داشته و تردد افراد و ماشین آلات بین آن ها قابل توجه است سبب کاهش تداخل تردد در محدوده تجهیز کارگاه شده و احتمال بروز تصادف در حین تردد به شدت کاهش می یابد.
وجود محدودیت های فراوان در پروژه و تناقض میان دو رویکرد پیش گفته برای تعیین نحوه چینش مولفه های مورد نیاز در تجهیز کارگاه است که سبب می شود در واقع با یک مسئله بسیار پیچیده روبرو باشیم.
الگوریتم های فراابتکاری قادرند با بهینه سازی چینش تاسیسات و تجهیزات در محوطه تجهیز کارگاه به ارائه راه حل های کم هزینه و ایمن برای جانمایی هر یک از این تاسیسات و تجهیزات بپردازند تا بدون اعمال هزینه اضافی به پروژه، ملزومات طراحی برای ایمنی مورد رعایت قرار گیرد.