آمار جهانی از ضایعات در صنعت ساختمان:

مطالبی که به آن خواهیم پرداخت پنهان سازی سر فصل ها

1. آمار جهانی از ضایعات در صنعت ساختمان:

کارهای ساختمانی همچون تخریب یا نوسازی ساختمان های قدیمی و بنا نمودن ساختمان های جدید، پل ها، جاده ها و انواع دیگر سازه ها همواره با اتلاف مصالح و ضایعات ساختمانی همراه بوده است. این ضایعات ساختمانی بسته به نوع سازه می تواند از انواع مصالح آجری، بتن، چوب، آسفالت، خاک، فلز، شیشه و پلاستیک تشکیل شود.

هر یک از فازهای پروژه از جمله فاز طراحی، فرایند خرید و تدارکات، حمل و جابجایی مصالح، انبار نمودن مصالح و مراحل اجرایی ساختمان می تواند یک منبع بالقوه برای اتلاف مصالح در پروژه های ساختمانی باشد. عواملی همچون حوادث پیش بینی نشده، خطای انسانی، شرایط جوی و … می توانند بر میزان اتلاف مصالح اثرگذار باشند. اگرچه این عوامل ممکن است در یک پروژه ساختمانی (بخصوص پروژه های ساختمانی کوچک) چندان مهم به نظر نرسند اما با توجه به اینکه ۳۵ درصد از پسماند شهری در کشورهای توسعه یافته و ۵۰ درصد از پسماند شهری در کشورهای در حال توسعه را ضایعات ساختمانی تشکیل می دهد، این مقادیر ناچیز در ابعاد کلانشهری اهمیت زیادی می یابند.

صنعت ساختمان در حال حاضر ۴۰ درصد از کل مواد خام کره زمین و ۱۲ درصد از مصرف آب جهان را به خود اختصاص داده است. همچنین ۴۰ درصد از منابع انرژی جهان برای کارهای ساختمانی به مصرف می رسد. ۲۵ درصد از کل چوب مصرفی در جهان برای کارهای ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد. به همین دلیل است که میزان اتلاف مصالح و ضایعات ساختمانی بر وضعیت زیست محیطی سیاره و اقتصاد و شرایط اجتماعی کشورها اثر قابل توجهی دارد. لذا کاهش تولید و افزایش بازیافت ضایعات ساختمانی سبب حفظ منابع طبیعی، کاهش آلودگی محیط زیست، کاهش تخصیص زمین های شهری برای دپو ضایعات و حفظ سرمایه قابل توجهی خواهد شد.

نرخ تولید ضایعات ساختمانی:

تحقیقات نشان می دهد به طور متوسط به ازای تخریب هر متر مربع ساختمان، ۱٫۴ تا ۲٫۵ (بطور متوسط ۱٫۷۵) متر مکعب ضایعات ساختمانی تولید می شود. تقریباً ۶۶ درصد از ضایعات ساختمانی که در شهرها تولید می شود به خاکبرداری و گودبرداری پروژه های ساختمانی مربوط است. حدود ۲۴ درصد از این ضایعات از تخریب ساختمان های قدیمی حاصل می گردد و حدود ۸ درصد از آن مربوط به پروژه های راه سازی می باشد. ۲ درصد از ضایعات ساختمانی نیز به اتلاف مصالح در پروژه های ساختمانی اختصاص دارد.

از این حجم از ضایعات ساختمانی حدود ۵۰ تا ۸۰ درصد، قابلیت بازیافت و استفاده مجدد را دارا می باشد. میزان مصالح قابل بازیافت در شهرها و کشورهای مختلف متفاوت است. این میزان براساس نوع سازه های متعارف، عمر متوسط ساختمان ها، روش های ساخت و فناوری های ساختمانی و روش تخریب ساختمان تعیین می گردد. ضایعات ساختمانی هر منطقه از ترکیب نسبتاً ثابتی از چوب، فلز، بتن، گچ، ملات، آسفالت، سنگ، سرامیک، موزاییک و شیشه تشکیل می شود. مصالحی همچون چوب و فلز بطور معمول در کارگاه از سایر مصالح جدا می شوند. بقیه مواد مرتبط با اتلاف مصالح و ضایعات ساختمانی عموماً به دپو پسماند شهری منتقل می شوند. حدود ۸۵ درصد از ضایعات ساختمانی ناشی از اتلاف مصالح در کشور ایران به ۵ دسته بتن، انواع بلوک و آجر، خاک، ملات و گچ اختصاص می یابد.

اتلاف مصالح و ضایعات ساختمانی در کشور ما معمولاً ناشی از عدم تطابق طراحی با ابعاد مصالح موجود در بازار، ضعف دانش مدیریت پروژه، عدم نگهداری مناسب مصالح و بی توجهی سازندگان به اتلاف مصالح با توجه به سود قابل توجه صنعت ساختمان در کشور می باشد. تحقیقات نشان می دهد که در مواردی تا ۱۰ درصد از برخی مصالح ساختمانی در کارگاه ها از بین می رود. بررسی ها نشان می دهد تا سال ۲۰۲۵ میزان دپو ضایعات ساختمانی در شهر تهران به بیش از ۲ برابر میزان دپو ضایعات در سال ۲۰۱۷ می رسد.

جلوگیری از اتلاف مصالح ساختمانی:

نمونه ای از قانون گذاری برای میزان تولید و دپو ضایعات ساختمانی در کشور استرالیا نشان داده است که می توان میزان ضایعات ساختمانی که در پسماندهای شهری دپو می شود را تا ۵۰ درصد کاهش داد. حدود ۱۵ درصد از ضایعات ساختمانی امکان جدا شدن در محل کارگاه را دارند. همچنین حدود ۴۳ درصد از ضایعات ساختمانی می تواند بجای دفن شدن در پسماند، مورد بازیافت قرار گیرد. در نتیجه می توان حدود ۵۰ درصد از هزینه حمل ضایعات ساختمانی به دپو پسماند کاست.

موانع پیش روی کاهش اتلاف مصالح و ضایعات ساختمانی را می توان به شرح ذیل بیان نمود:

عدم تخصیص بودجه کافی و تخصیص نامناسب بودجه برای مدیریت پسماند شهری.
نداشتن تجهیزات و ماشین آلات مناسب در دپوهای پسماند شهری.
نداشتن قوانین و دستورالعمل های مناسب برای مدیریت اتلاف مصالح و ضایعات ساختمانی.
عدم آشنایی مدیران پروژه و سرپرستان کارگاه با مدیریت اتلاف مصالح و ضایعات ساختمانی.
نداشتن برنامه جامع برای بازیافت مصالح ساختمانی در شهرها.
عدم اطلاع رسانی کافی به افکار عمومی.